Planując wyjazd w góry, rzadko bierzemy pod uwagę województwo świętokrzyskie. Wielka szkoda, ponieważ rejon Gór Świętokrzyskich ma nam sporo do zaoferowania. Malownicze tereny i niepowtarzalne formacje skalne, wyśmienita kuchnia, a także ogrom atrakcji dla całej rodziny. Latem warto wybrać się tutaj na rekreacyjne wędrówki, a zimą spróbować swoich sił na stoku. Sprawdźmy, których atrakcji Gór Świętokrzyskich nie wolno przegapić i co koniecznie musimy zobaczyć, odwiedzając tę część Polski.
- CZYTAJ TAKŻE -
Gdzie leżą Góry Świętokrzyskie?
Góry Świętokrzyskie to niski łańcuch górski znajdujący się w południowo-wschodniej Polsce, w centralnej części Wyżyny Kieleckiej, którego najwyższym szczytem jest Łysica (614 m n.p.m.). Jego nazwa pochodzi od relikwii Krzyża Świętego, które przechowywane są w klasztorze na Łysej Górze. Góry Świętokrzyskie to, obok Sudetów, jeden z najstarszych łańcuchów górskich w Europie. Charakterystyczne dla krajobrazu ich najwyższych partii są strome stoki, głęboko wcięte doliny czy skałki ostańcowe. Większość wzniesień na tym obszarze porasta lasami jodłowymi oraz bukowymi. Głównym centrum turystycznym i gospodarczym regionu są Kielce. Innymi ważnymi ośrodkami są Święta Katarzyna i Nowa Słupia.
Święty Krzyż
Świętokrzyski Park Narodowy
Świętokrzyski Park narodowy powstał w 1950 roku. Jest położony w centralnej części Gór Świętokrzyskich i obejmuje pasmo Łysogór, Łysą Górę, część Pasma Klonowskiego, Doliny Wilkowskiej i Doliny Dębniańskiej, jak również trzy enklawy – Górę Chełmową, Las Serwis i Skarpę Zapusty. Na terenie parku znajdują się dwie znane atrakcje Gór Świętokrzyskich: Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego oraz kompleks zabudowań dawnego klasztoru Benedyktynów Świętokrzyskich na Świętym Krzyżu, powstały w XII wieku.
Przez jego obszar przebiegają także liczne i często uczęszczane szlaki turystyczne:
- czerwony z Trzcianki do Świętej Katarzyny;
- niebieski z Nowej Słupi na Święty Krzyż;
- niebieski z Bodzentyna do Świętej Katarzyny;
- zielony przebiegający w granicach parku od Zagórza do Psarów Podleskich;
- żółty przebiegający w granicach parku od Klonowa do Bukowej Góry;
- czarny przez enklawę ŚPN Góry Chełmowej.
- CZYTAJ TAKŻE -
-
PLANUJESZ PODRÓŻ AUTOSTOPEM? DOWIEDZ SIĘ, JAK SIĘ DO NIEJ DOBRZE PRZYGOTOWAĆ! >
-
PLANUJESZ WAKACJE NA MORZEM? OTO 7 RZECZY, KTÓRE WARTO ZABRAĆ ZE SOBĄ >
-
NAJWYŻSZA GÓRA W POLSCE: CIEKAWOSTKI, INFORMACJE PRAKTYCZNE I WSZYSTKO, CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ O NAJWYŻSZYCH SZCZYTACH W POLSCE >
-
WEJŚCIE NA RYSY – O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ? >
Kościół i klasztor w Wąchocku
Główny Szlak Świętokrzyski
Przez najciekawsze obszary Gór Świętokrzyskich prowadzi znakowany na czerwony Główny Szlak Świętokrzyski. To najdłuższy szlak Gór Świętokrzyskich, który liczy aż 105 kilometrów. Rozpoczyna się w Gołoszycach, prowadząc przez najwyższe szczyty i najbardziej znane atrakcje, dochodzi do Kuźniaków. Obejmuje najciekawsze miejsca w regionie, w tym Świętokrzyski Park Narodowy, lokalne zabytki, sanktuaria, rezerwaty i muzea.
Do najbardziej znanych atrakcji Gór Świętokrzyskich, które można zwiedzić, poruszając się po Głównym Szlaku Świętokrzyskim, zalicza się:
- Górę Truskolaską: wysunięty najbardziej na wschód szczyt Pasma Jeleniowego, o wysokości 448 m n.p.m., porośnięty lasem jodłowo-bukowym;
- Górę Wesołówkę: szczyt w Paśmie Jeleniowskim, który znajduje się w obrębie Jeleniowskiego Parku Krajobrazowego;
- Drewnianą Chałupę w Kakokinie: zabytkową, drewnianą chałupę, która została zbudowana w połowie XIX wieku. To jeden z doskonale zachowanych elementów świętokrzyskiej tradycji i zabudowy ludowej. Składa się z trzech pomieszczeń, a jej wnętrze zostało odtworzone na podstawie badań etnograficznych i archiwalnych;
- Kaplica św. Rozalii na górze Perzowej: znajdujący się w powiększonej sztucznie grocie obiekt kultu, w którym co roku odbywają się msze święte, a miejscowa ludność przychodzi się tu modlić. Od XIX wieku kapliczka należy do parafii w Strawczynie;
- Klasztor w Świętej Katarzynie: świątynia znajdująca się niedaleko Kielc, od 1815 roku zamieszkują ją siostry bernardynki. Pierwsze wzmianki o budowli pochodzą z 1478 roku, a już dwa lata później doszło do konsekracji kościoła Św. Katarzyny;
- Muzeum Minerałów w Świętej Katarzynie: w tej niewielkiej miejscowości, położonej na wschód od Kielc, znajduje się muzeum, a obok niego szlifiernia, w której minerały przygotowywane są na wystawy lub do sprzedaży. Można obejrzeć tutaj wiele rodzajów minerałów i skamieniałości pochodzących z całej Polski i zza granicy;
- Ruiny gotyckiego zamku w Bodzentynie: wzniesionego w połowie XIV wieku na wysokim brzegu rzeki Psarki w mieście położonym na skraju Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Jego fundatorem był biskup krakowski Florian z Mokrska. Zamek powstał na planie podkowy i posiadał trzy skrzydła otaczające czworoboczny dziedziniec zamknięty od zachodu murem.
Wędrówka przez Główny Szlak Świętokrzyski należy do niezwykle prostych i przyjemnych i zwykle zamyka się w 3-4 dniach. Na trasie nie ma wielu poważnych przewyższeń, ani żadnych trudnych technicznie momentów, wystarczy więc przygotować się na nieco dłuższy weekend pod namiotem i ruszać na szlak! W tym wypadku dobrze sprawdzą się dość lekkie i raczej niskie buty trekkingowe z miękką podeszwą, w których będzie można maszerować szybko i bez zbędnego obciążenia. Oczywiście warto ubrać się warstwowo, spakować coś cieplejszego na chłodniejsze noce i nawet przy dobrych prognozach zabrać ze sobą kurtkę przeciwdeszczową. Ponadto niezbędna będzie podstawowa apteczka, telefon, powerbank i koniecznie mapa – szlak wprawdzie jest dobrze oznaczony, ale na takim dystansie przypadkowe zboczenie z drogi po prostu się zdarza. Na GSŚ nie warto też zabierać zbyt dużego plecaka, wystarczy taki, do którego da się przytroczyć namiot i karimatę i spakować niezbędne minimum, by przetrwać weekend – im mniejszy bagaż na plecach, tym szybciej i wygodniej się idzie!
Główne atrakcje Gór Świętokrzyskich: co warto zobaczyć
Miłośnicy spacerów i wędrówek po mniej wymagających wzniesieniach z pewnością poczują się tutaj jak w domu. Zarówno latem, jak i zimą w Górach Świętokrzyskich nie brakuje miejsc do aktywnego spędzania czasu - przez obszary województwa prowadzi ponad 1300 kilometrów tras spacerowych. Do najbardziej znanych atrakcji tego regionu należą:
- Łysica: nazywana też Górą Świętej Katarzyny, jest najwyższym szczytem Gór Świętokrzyskich. Leży w zachodniej części Łysogór, będących najwyższym pasmem tego regionu i chronionych przez Świętokrzyski Park Narodowy. Łysica mierzy 612 m n.p.m. i należy do Korony Gór Polskich. Szczyt ma dwa wierzchołki – niższy, czyli Skała Agaty, zwana też Zamczyskiem, oraz wyższy, na którym znajduje się krzyż. Dojść na szczyt można szlakiem czerwonym z miejscowości Święta Katarzyna, zlokalizowanej u podnóża góry;
- Święty Krzyż: zwany także Łysą Górą, to najpopularniejszy i drugi co do wielkości masyw w Górach Świętokrzyskich, znajdujący się we wschodniej części pasma Łysogór. Choć Święty Krzyż mierzy zaledwie 595 m n.p.m., to jest niekwestionowanym symbolem całego regionu. Niezalesione partie pokrywają rumowiska skalne zwane gołoborzami, a niższe tereny porasta bór jodłowy, będący pozostałością Puszczy Jodłowej;
- Jaskinia Raj: wapienna jaskinia krasowa znajdująca się w pobliżu Chęcin, na terenie rezerwatu przyrody. Uważana za najpiękniejszą jaskinię w Polsce. Wyróżnia się bogatą, różnorodną i dobrze zachowaną szatą naciekową – to drugi, obok Jaskini Niedźwiedziej, taki unikalny obiekt krasowy w Polsce. Jest udostępniona dla turystów;
- Jeleniowski Park Krajobrazowy: jeden z ośmiu parków krajobrazowych województwa świętokrzyskiego, obejmujący tereny Pasma Jeleniowskiego, Gór Świętokrzyskich oraz przylegające do niego doliny rzek Dobruchny i Koprzywianki. Na jego terenie znajdują się rezerwaty przyrody: Góra Jeleniowska, Małe Gołoborze, Szczytniak oraz Wąwóz w Skałach.
- Ruiny pałacu Krzyżtopór w Ujeździe: wybudowanego przez Krzysztof Ossolińskiego w pierwszej połowie XVII wieku, zniszczonego przez Szwedów w 1655 r. Pałac wzniesiono w stylu włoskim, miał cztery baszty symbolizujące cztery pory roku, 12 wielkich sal jako miesiące, 52 pokoje (tygodnie) i 365 okien. Największa komnata miała szklany dach, nad którym znajdowało się wielkie akwarium ze złotymi rybkami.
- Ruiny zamku królewskiego w Chęcinach: powstałego pod koniec XIII wieku, zniszczonego podczas potopu szwedzkiego. Zamek w roku 1969 stał się Kamieńcem Podolskim - reżyser „Pana Wołodyjowskiego” Jerzy Hoffman tu właśnie kręcił obronę zamku i śmierć głównych bohaterów.
Krzyżtopór
