Wybór raków zależy w największej mierze od tego w jaki sposób będziemy z nich korzystać. Czy będą to spacery po dolinach i zalodzonych ścieżkach, czy też wyprawy po górach pokroju Bieszczad, Beskidów, a może Tatr, gdzie raki mają zapewniać nam bezpieczeństwo podczas podchodzenia po stromych zboczach, czy może będą to lodospady i skały podczas wspinaczki. Wszystko to ma wpływ na ewentualny wybór rodzaju raków.
Zanim wyruszysz w teren - jakie raki wybrać w góry na ostre warunki i oblodzenia?
Podstawową rzeczą na jaką warto zwrócić uwagę są odpowiednie certyfikaty, raki wspinaczkowe powinny być sygnowane certyfikatem CE oraz UIAA, co da nam pewność zastosowania najlepszych materiałów, mających bezpośredni wpływ na nasze bezpieczeństwo. Podstaw używania raków możesz nauczyć się sam korzystając choćby z dostępnych w intrenecie materiałów, nic jednak nie zastąpi kursu zimowej turystyki, które szczerze polecam.
Sztywność raków: półsztywne czy sztywne, z łącznikiem czy bez?
Do zastosowań turystycznych najlepiej sprawdzą się raki półsztywne z łącznikiem. Będą one dobrze współpracować zarówno z butem trekkingowym, jak i alpinistycznym. Ponadto łatwo takie raki przechowywać w bagażu, gdyż możemy je częściowo złożyć. Na ich korzyść często przemawia również waga, a ich ruchomość stanowi zaletę podczas długich tras. Jeśli planujemy poważne przejścia wspinaczkowe, drytooling, wspinaczkę lodową, to tutaj zastosowanie będą miały specjalistyczne raki sztywne bez łącznika, które zapewniają największą stabilność w skrajnie trudnych warunkach.
Raki aluminiowe czy stalowe - różnice
Stojąc przed wyborem raków aluminiowych czy stalowych trzeba się zastanowić zwłaszcza nad sposobem i miejscem ich zastosowania. Raki aluminiowe są odczuwalnie lżejsze, co ma duże znaczenie podczas długich górskich wyjść. Ich minusem jest jednak wytrzymałość mechaniczna, aluminium w zetknięciu z twardym podłożem może okazać się za miękkie, kolce szybciej się stępią, a przy dużym obciążeniu może nawet dojść do ich wygięcia. Raki stalowe są zdecydowanie bardziej wytrzymałe i trwałe, nawet stanięcie całym ciężarem ciała na zębach atakujących nie powinno doprowadzić do ich uszkodzenia. Stal przy swojej widocznej przewadze w tej materii jest niestety cięższa, różnice bywają zaskakująco duże. Decydując więc pomiędzy rakami aluminiowymi a stalowymi, należy zastanowić się w jakich warunkach będą one używane. Jeśli w przeważającej mierze będą to ośnieżone stoki, a kontakt z gołą skałą będzie okazjonalny, raki aluminiowe okazują się bardzo dobrym wyborem. Jeśli jednak zastosowanie będzie szersze, a raki będą pracować także w terenie skalno-lodowym, bezpieczniejszym wyborem będą modele stalowe.
System mocowania: Raki koszykowe, półautomatyczne i automatyczne
Raki dzielimy na trzy podstawowe rodzaje - raki koszykowe (i paskowe), półautomatyczne i automatyczne.
- Raki koszykowe możemy zastosować z każdym rodzajem wysokiego obuwia, zalecamy jednak kategorię na poziomie minimum „B”, co powinno dać nam właściwy komfort i bezpieczeństwo użytkowania. Raki te w przedniej i tylnej części posiadają wykonane z tworzywa koszyki, które po zabezpieczeniu paskiem utrzymują kolce blisko buta, nie pozwalając im się zsunąć podczas wytężonej pracy. Są dobrym wyjściem pod kątem zimowej turystyki górskiej, nie obarczają nas też potrzebą zakupu specjalistycznych butów.
- Raki półautomatyczne w przedniej części zabezpieczone są również koszykiem, a w tylnej posiadają klamrę nachodzącą na znajdujący się w tej samej części buta specjalnie utwardzony rant. Raki te mocniej przylegają do obuwia niż model koszykowy, co pozwala na ich użytkowanie w trudniejszych warunkach, ich zakładanie przebiega również sprawniej niż ma to miejsce w modelach koszykowych. Do raków półautomatycznych niezbędne jest specjalistyczne obuwie o wysokiej twardości i posiadające wspomniany rant. Kategoria zastosowania tego rodzaju butów, to zwykle „C”.
- Rozwinięciem raków półautomatycznych, są „automaty” - czyli raki automatyczne. Raki te nie posiadają już koszyków. Tak z przodu jak i z tyłu wyposażone są w klamry opierające się o ranty butów. Obuwie pod ten rodzaj raków musi być całkowicie sztywne, kategoria przeznaczenia obuwia to „D”. Duża zaletą tego rodzaju raków jest sprawny sposób zakładania i zdejmowania. Zastosowane w nich paski nie mają wpływu na stabilność zestawu, a jedynie zabezpieczają przed przypadkowym zgubieniem. Raki automatyczne dają największe możliwości wspinaczkowe i służą do poruszania się w najtrudniejszych warunkach.
Jak dobrać prawidłowe buty pod raki półautomatyczne i automatyczne?
Górskie buty pod raki półautomatyczne będą posiadały w tylnej części specjalną, wzmocnioną krawędź, tzw. rant, o który zostanie zaczepiona klamra raków. W przedniej części but nie różni się od innych modeli turystycznych, jednak ze względu na możliwość podpięcia raków półautomatycznych musi posiadać odpowiednio sztywną konstrukcję. Zaletą butów tego typu jest względnie dobry komfort użytkowania w zróżnicowanym terenie, także wtedy, gdy raki nie będą do nich zapięte.
Pod raki automatyczne zastosowanie mają najsztywniejsze modele butów górskich, które praktycznie nie uginają się podczas chodzenia. Pozwala to na pokonywanie najtrudniejszych dróg, w tym pionowych ścian i lodospadów. Buty posiadają wzmocnione ranty w przedniej i tylnej części, co umożliwia zapięcie raków automatycznych i ich właściwe przyleganie. Buty te spisują się świetnie w ekstremalnych warunkach, jednak ich przeznaczenie jest ograniczone. Stosowanie ich bowiem podczas długich trekkingów nie należy do komfortowych.
Jeśli planujemy uprawiać zimową turystykę wysokogórską, zdobywać popularne szczyty tatrzańskie czy alpejskie klasycznymi drogami, w zupełności wystarczą nam modele butów półautomatycznych. Jeśli chcemy uprawiać wspinaczkę wysokogórską, lodową czy drytooling, niezbędne okażą się buty pod automaty.
CZYTAJ TAKŻE:
Które zatem raki wybrać i jak je dopasować - ustawienia zębów atakujących
Jeśli planujemy korzystać z raków okazjonalnie w ramach turystyki i do tego nie chcemy kupować specjalistycznych butów, powinniśmy zdecydować się na najbardziej uniwersalne raki koszykowe.
Gdy nasze oczekiwania są nieco większe, chcemy się szerzej poświęcić zimowej turystyce i mamy środki na dedykowane obuwie, możemy przemyśleć zakup raków półautomatycznych lub automatycznych, ostateczna decyzja powinna zależeć od naszych aspiracji.
W przypadku raków automatycznych dochodzi temat wyboru modeli pod kątem ustawienia zębów atakujących. Wybór ten jest całkowicie uzależniony od aktywności jaką planujemy uprawiać. Zęby poziome stosuje się powszechnie, zęby pionowe występują w wyspecjalizowanych rakach przeznaczonych do wspinaczki lodowej czy drytoolingu.
Zupełnie inną kategorię stanowią raczki na buty, czyli kolce zakładane w różny sposób na obuwie. Raczki sprawdzają się do poruszania po płaskim lub lekko wznoszącym się terenie oraz na oblodzonych chodnikach. Jeśli nie planujemy wyjścia w góry, a jedynie zwiedzanie dolin, będzie to wygodna alternatywa dla klasycznych raków. Ich niewątpliwą zaletą jest możliwość założenia tak na wysokie, jak i niskie buty, z praktyki zalecam jednak stosowanie możliwie twardego obuwia.
PRZEJDŹ DO DRUGIEJ CZĘŚCI ARTYKUŁU:
Planujesz pierwsze zimowe wyjście w góry?
Pomyśl o szkoleniu z Climb2Change!Kurs poleca Horyzont - na hasło "Horyzont" otrzymasz 10% zniżki.