Poważnie myśląc o zimowej turystyce oraz chcąc pokonywać coraz bardzie strome zbocza, naszym niezbędnym wyposażeniem zaraz po rakach stanie się czekan. Na rynku dostępne są długie, krótkie, proste, zakrzywione, z łopatką lub młotkiem, z pętlą i bez. Jak się w tym odnaleźć?
Czekany: wyczynowy sprzęt przeznaczony do trudnych technicznie zimowych wspinaczek
Większość odpowiedzi znajdziesz w dalszej części tego wpisu, na jedną rzecz warto jednak zwrócić uwagę już teraz. Używanie czekana wymaga pewnych umiejętności i wiedzy, czy wiesz na przykład w której ręce go trzymać? Ostrzem w przód czy w tył? Czy pętla na czekanie zawsze powinna być owinięta wokół nadgarstka? Jeśli podchodzimy z rozwagą do własnego bezpieczeństwa, powinniśmy zainwestować w specjalistyczny kurs, podczas którego nauczymy się nie tylko używania raków i czekana, ale również sposobu poruszania się w zimowych warunkach.
Budowa czekana: głowica - ostrze (dziób) i łopatka
Czekan to proste narzędzie, składa się z trzech podstawowych elementów: styliska, grotu i głowicy. W większości wypadków do budowy styliska używa się aluminium, co pozwala obniżyć jego wagę. W modelach specjalistycznych aluminium bywa zastępowane włóknami węglowymi.
Wytrzymałość styliska oznacza się kategoriami 1 i 2 lub literami B lub T. Modele T (2) można wykorzystywać podczas wspinaczki do budowy stanowisk. Zaostrzony grot wykonywany jest ze stali, choć w niektórych modelach rezygnuje się z niego na rzecz obniżenia wagi. Minusem takiego wyjścia jest fakt, że czekan taki nie nadaje się do podpierania w terenie skalno-lodowym, a jedynie w śniegu, modele tego typu używa się najczęściej do skitouringu.
Głowica składa się z dwóch części, jedna to dziób, a druga łopatka. Pierwsza ma za zadanie wbijanie się w lód i śnieg, a druga służy do wybijania stopni. W modelach wspinaczkowych czasem zamiast łopatki stosuje się młotek, który służy osadzaniu punktów asekuracyjnych.
Dobór czekanów do przeznaczenia (czekany turystyczne i alpinistyczne) na wycieczkę szlakiem czy poważne wspinanie w Tatrach?
Rozróżniamy dwie podstawowe grupy czekanów, czekany turystyczne i wspinaczkowe. Te pierwsze przeznaczone są do zimowej turystyki wysokogórskiej, a drugie do wspinaczki. Czy z czekanem turystycznym możemy zatem zdobyć Mt. Blanc? Oczywiście, bowiem nie o wysokość szczytu tu chodzi, a o drogę, którą zamierzmy go zdobyć. Wybierając więc przejścia turystyczne, w zupełności wystarczy nam turystyczny czekan, planując przejścia taternickie, będziemy w większości wypadków potrzebowali bardziej specjalistycznego sprzętu.
Czekan turystyczny – jaką długość dobrać
Na temat dobierania właściwej długości czekana powstało wiele mitów, warto więc zapoznać się z właściwą metodą, która oszczędzi nam dyskomfortu późniejszego użytkowania. Stojąc prosto chwytamy czekan za głowicę i zwieszamy wzdłuż boku ciała, grot czekana powinien sięgać do połowy łydki, maksymalnie do kostki. Zakup dłuższego obniży jego walory wspinaczkowe, a krótszego – turystyczne. Jeśli dokonujemy zakupu poprzez sklep internetowy, możemy w tej samej pozycji zmierzyć odległość od środka dłoni do połowy łydki. Różnice 2-3 centymetrów nie będą miały większego znaczenia podczas użytkowania.
CZYTAJ TAKŻE:
Rodzaje czekanów i wygięć: Jaki czekan wybrać do turystyki, alpinizmu i wspinaczki
Czekany posiadają różne kształty, ujmując rzecz najkrócej, im bardziej wygięte stylisko czekana, tym bardziej wzrasta jego użyteczność w aspekcie wspinaczkowym, a maleje w turystycznym. Musimy więc po raz kolejny zastanowić się, co jest naszym celem.
Do turystyki świetnie nadaje się czekan prosty, którego do wspinania używa się okazjonalnie, a jego główna funkcja to hamowanie zjazdów i asekuracja podczas poruszania się po stromych zboczach czy lodowcach. Dobrym przykładem jest tu Black Diamond Raven.
Do nieco trudniejszych przejść nadadzą się modele będące w połowie drogi między turystyką a wspinaczką. Posiadają już lekko zakrzywione stylisko, co podnosi ich walory wspinaczkowe, jednocześnie w dalszym ciągu mogą służyć do podpierania i asekuracji w głębokim śniegu. Jeśli zatem obieramy drogi z większą ilością stromych odcinków i elementami wspinaczki, modele z lekko zakrzywionym styliskiem będą optymalnym rozwiązaniem. W tej kategorii można więc zmieścić pojęcie „czekan w Tatry”, a za przykład posłuży czekan Black Diamond Swift Ice. Do wspinaczki stosuje się zwykle najbardziej zakrzywione czekany, zwane potocznie „dziabami”. Są krótkie, posiadają agresywne dzioby i pozwalają na sprawne poruszanie się w pionie. Ich użyteczność turystyczna jest jednak niska.
Jedną z grup stanowią również czekany do skitouringu, są klasycznego kształtu, stylisko jest zwykle krótkie i nie posiada grotu. Wszystko to w celu zmniejszenia wagi, za przykład może posłużyć tu czekan Camp Corsa.
Przeglądając czekany, znajdziemy jeszcze specjalistyczne modele o konkretnym przeznaczeniu, jak np. czekan do drytoolingu, czekan na lodospady, czy czekanomłotek. Czekany te moją zastosowanie w konkretnej aktywności i zwykle nie nadają się do innych.
Ile przeznaczyć środków na czekany, jak wyglądają ceny czekanów turystycznych i zaawansowanych, co kupić?
Ceny czekanów rozpoczynają się od około 200 zł, a sięgać mogą ponad 1000 zł. Stawiaj na dobre, sprawdzone marki, zwróć uwagę na certyfikaty CE i UIAA. Nie kupuj używanego sprzętu nie znając jego historii, to kwestia twojego bezpieczeństwa. Określ swoje potrzeby, przeznaczenie i długość jaka będzie potrzebna. Następnie sprawdź dostępne modele, porównaj je między sobą i dokonaj wyboru.
Przykładowe modele czekanów przeznaczonych do zimowej turystyki:
- Czekan Black Diamond Raven – klasyczny model wykonany z lotniczego aluminium i hartowanej stali, wzbogacony o gumowaną rękojeść i długą pętle nadgarstkową
- Czekan Camp Neve – dobry stosunek jakości do ceny, model na pierwsze kroki w zimowej turystyce
- Czekan Grivel G-Zero – wzmocniony czekan o stylisku przystosowanym do budowania stanowisk wspinaczkowych
- Czekan Camp Corsa Alpine - ultralekki ergonomicznie wyprofilowany, wykonany z aluminium i stali, idealny do ambitnej turystyki wysokogórskiej w górach typu alpejskiego.
Co jeszcze warto wiedzieć o czekanach i rakach
- Jeden czekan czy dwa? Dwa czekany przydają się głównie podczas wspinaczki lodowej i drytoolingu, w przypadku turystyki jest to zwykle niepotrzebnie noszony ciężar
- Pętla nadgarstkowa/lonża do czekana - zgubienie czekana w trudnych warunkach może być dla nas katastrofalne w skutkach. Podczas wspinaczki i drytoolingu lonża jest nieodzowna, w przypadku turystyki warto taki zakup potraktować jako opcję, lonża może się przydać w eksponowanych momentach podobnie jak pętla nadgarstkowa, za to w terenie zagrożonym lawinami powinna być bezwzględnie odczepiona
- Gumowana rękojeść czekana – nie jest konieczna, dobry uchwyt powinny zapewnić nam rękawice, jeśli zastanawiasz się nad czekanem z gumowaną rękojeścią, niech ta nie pogrubia znacząco styliska
- Ochraniacz na czekan – warto zainwestować w ten dodatek, by podczas transportu nie zniszczyć odzieży lub plecaka
- Czekan lekki czy ciężki – lekki czekan to mniejszy ciężar do noszenia, dobre wyjście w turystyce i ski-alpinizmie, nieco cięższy daje lepsze efekty w warunkach wspinaczkowych, kluczem jest więc przeznaczenie
- Wybieraj raki z gumowymi nakładkami – ograniczy to przyklejanie śniegu do spodu buta, znacząco wpływając na komfort i bezpieczeństwo użytkowania
- Ile zębów w rakach – na rynku dostępne są najczęściej raki 10 i 12-zębne i taka konfiguracja jest optymalna do uprawiania turystyki zimowej; jeśli różnica w cenie i wadze między wersją 10 a 12-zębną nie jest znacząca, weź 12, zawsze to 2 dodatkowe punkty oparcia
Jeśli nie jesteś pewien jaki sprzęt będzie dla ciebie najlepszy, skontaktuj się z naszymi specjalistami lub wybierz do jednego ze sklepów Horyzont, gdzie spotkasz fachowych doradców znających temat sprzętu turystycznego i wspinaczkowego z własnej praktyki.
WRÓĆ DO PIERWSZEJ CZĘŚCI ARTYKUŁU:
Planujesz pierwsze zimowe wyjście w góry?
Pomyśl o szkoleniu z Climb2Change!Kurs poleca Horyzont - na hasło "Horyzont" otrzymasz 10% zniżki.
