Kto jeszcze nie był w Górach Stołowych, ten koniecznie musi to nadrobić. W tej części Sudetów nie brakuje atrakcji dla miłośników aktywnego spędzania czasu i wspinania się po górach. Malownicze widoki, niezwykłe formacje skalne, znane uzdrowiska, a wszystko to przy umiarkowanych amplitudach wzniesień. Jedno jest pewne – urokliwe zakątki Parku Narodowego przypadną do gustu zarówno młodszym, jak i starszym, a ze zdobyciem nawet najwyższych szczytów poradzi sobie każdy z nas. Co warto zobaczyć w Górach Stołowych? Oto kilka praktycznych informacji.
Gdzie leżą Góry Stołowe?
Góry Stołowe są pasmem górskim, znajdującym się w łańcuchu Sudetów Środkowych. Zachodnia część leży po stronie Czech i nosi nazwę Broumovska Vrchovina (Broumovské Stěny), a północno-zachodni skraj pasma rozciąga się w okolicach Mieroszowa – Gorzeszowa – Krzeszowa – Chełmska – Okrzeszyna i nosi nazwę Zaworów. Wschodnia część Gór Stołowych wraz ze Szczelińcem Wielkim jest położona w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim. Do Polski należy także najbardziej wysunięta na zachód część gór, pasmo Zawory, które leży w powiecie kamiennogórskim oraz wałbrzyskim.
Park Narodowy Gór Stołowych
Góry Stołowe, wypiętrzone przed 30 milionami lat, są jednymi z nielicznych w Europie gór płytowych. Płyty z tych górnokredowych piaskowców ciosowych są ułożone poziomo, niczym stół – stąd też wzięła się ich nazwa. W 1993 na terenie części Gór Stołowych, o powierzchni 63 km2 leżącej po polskiej stronie utworzono Park Narodowy Gór Stołowych. Obecnie na terenie parku znajdują się trzy rezerwaty udostępnione dla turystów: rezerwaty krajobrazowe „Szczeliniec Wielki” i „Błędne Skały” oraz rezerwat torfowiskowy „Wielkie Torfowisko Batorowskie”. Planuje się utworzenie kolejnych rezerwatów: Łężyckie Skałki, Nad Pośną, Pasterska Góra i Rogowa Kopa.
Najwyższe szczyty Gór Stołowych po polskiej stronie
- Szczeliniec Wielki: będący najwyższym szczytem Gór Stołowych. Mierzy 919 m n.p.m. i charakteryzuje się formą widocznego z daleka płaskowyżu. Szczeliniec Wielki należy do Korony Gór Polski i wraz z rezerwatem krajobrazowym oraz tarasami widokowymi jest jedną z największych atrakcji turystycznych Sudetów. Jego najwyżej położonym punktem jest Fotel Pradziada, czyli skała piaskowcowa o wysokości 12 metrów.
- Szczeliniec Mały: tworzący wraz z przylegającym do niego od wschodu Szczelińcem Wielkim jednolity masyw. Ma wysokość 895 m n.p.m. i wznosi się na około 200 metrów ponad środkowe piętro Gór Stołowych. Kształtem przypomina ścięty w połowie wysokości stożek, zwieńczony okrągłą koroną skalnych ścian. Szczeliniec Mały nigdy nie był udostępniony masowej turystyce – także obecnie jest całkowicie zamknięty dla ruchu turystycznego, a na jego obszarze utworzono rezerwat przyrody.
- Narożnik: szczyt o wysokości 851 m n.p.m., zbudowany z piaskowców ciosowych górnych i porośnięty lasem świerkowym regla dolnego. Leży na południowy wschód od Lisiej Przełęczy, która oddziela go od masywu Skalniaka. Przez szczyt Narożnika prowadzi niebieski szlak turystyczny z Dusznika-Zdroju do Karłowa.
Turystyka w Górach Stołowych
Tereny Gór Stołowych to znakomite obszary do uprawiania wędrówek górskich, wspinaczki oraz turystyki rowerowej - przez Góry Stołowe prowadzą międzynarodowe trasy rowerowe „Góry Stołowe”, oznaczone kolorem niebieskim o długości 125 km oraz o połowę krótsze „Ściany”, oznaczone kolorem czerwonym. Zimą ten obszar nadaje się także do trenowania narciarstwa biegowego – w polskiej części Gór Stołowych wytyczane są aż trzy główne pętle tras biegowych o długości 12, 9 i 7,4 kilometrów.
Góry Stołowe - co warto zobaczyć? Najbardziej znane miejsca
- Błędne Skały: to druga, zaraz po Szczelińcu Wielkim, najbardziej znana atrakcja Gór Stołowych. Ten zespół bloków skalnych, położony na wysokości 853 metrów, tworzy malowniczy labirynt, do którego prowadzą dwa szlaki turystyczne: żółty z Dusznika-Zdroju do Karłowa oraz zielony z Polanicy-Zdrój do Karłowa. Pomiędzy różnorodnymi formami skalnymi, takimi jak maczugi, grzyby czy słupy, przebiega trasa turystyczna o długości kilkuset metrów.
- Skalne Grzyby: skupisko skał, znajdujące się w południowo-wschodnim fragmencie stoliwa Gór Stołowych. Ta grupa malowniczych formacji skalnych jest rozrzucona na wysokości około 680-700 m n.p.m. i ciągnie się na długości około 2 kilometrów. Skalne Grzyby często ustawione są na sobie piętrowo, a kształtem przypominają maczugi, baszty i bramy. Najłatwiej dojść tutaj żółtym szlakiem z Batorowa lub niebieskim z Wambierzyc.
- Skały Puchacza: kilkudziesięciometrowe urwisko skalne w piaskowcu, usytuowane na terenie Parku Narodowego Gór Stołowych na południowej krawędzi środkowego piętra Gór Stołowych. Skały Puchacza są wyrobiskiem pozostałym po dawnym kamieniołomie piaskowca, a jego górna krawędź stanowi znakomity punkt widokowy na okolicę. Można tu dotrzeć niebieskim szlakiem z Karłowa lub zielonym z Polanicy Zdroju.
- Szosa Stu Zakrętów: czyli droga wojewódzka o długości 36 kilometrów, która łączy DW385 w Ścinawce Górnej z DK8 w Kudowie-Zdroju. To malownicza droga o dużych walorach widokowych prowadzona przez szczytowe partie Gór Stołowych. Prowadzi wzdłuż filarów skalnych Radkowskich Skał, mija kamieniołom, zawraca po Stroczym Zakręcie do Karłowa, a następnie biegnie u stóp Szczelińca Wielkiego, skąd doprowadza do Kudowy Zdroju.
CZYTAJ TAKŻE:
Góry Stołowe - co warto zobaczyć? Inne atrakcje turystyczne
W okolicy Gór Stołowych znajdują się także liczne zabytki, które warto odwiedzić. Do najbardziej znanych zalicza się:
- pozostałości Fortu Karola: znajdujące się na górze Ptak w pobliżu Karłowa. Wybudowany w 1790 roku, z rozkazu króla Prus Fryderyka Wilhelma II, fort był niewielką strażnicą na granicy Prus i Austrii, której kilkuosobowa załoga strzegła drogi do Radkowa;
- Kaplica Czaszek w Kudowie-Zdroju: zabytek sakralny znajdujący się w Kudowie-Zdroju, w dzielnicy Czermna. Ta niewielka barokowa, murowana kaplica została wybudowana w latach 1776-1804. Jej ściany oraz sklepienie pokryte są około 3 tysiącami ciasno ułożonych czaszek kości ludzkich, należących do ofiar wojen oraz epidemii chorób zakaźnych;
- Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju: placówka muzealna utworzona w 1968 roku w XVII-wiecznym młynie papierniczym nad Bystrzycą Dusznicką. To jedyny zachowany i do dziś działający obiekt tego typu w Polsce i jeden z nielicznych w Europie;
- Wambierzyce: ośrodek pielgrzymkowy i turystyczny, zwany także „śląskim Jeruzalem”. Na terenie tej wsi, położonej w powiecie kłodzkim, w gminie Radków, znajduje się słynny kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny o barokowej architekturze oraz zespół kalwarii i kaplice na górze Tabor i górze Kalwarii.
Jak ubrać się na wędrówkę po Górach Stołowych?
Góry Stołowe nie są wprawdzie bardzo trudnym pasmem górskim, które wymaga od nas skrzętnych przygotowań, a wędrówki nawet przy kiepskiej pogodzie niosą za sobą niewielkie ryzyko, warto jednak pamiętać o kilku podstawowych zasadach ubioru i kilku niezbędnych elementach ekwipunku. Poniższe wytyczne są uniwersalne i sprawdzą się na każdej wędrówce (poza wysokimi górami) w okresie od wiosny do jesieni.
Przy jednodniowych wycieczkach po Górach Stołowych przede wszystkim powinno nam zależeć na lekkim i uniwersalnym wyposażeniu - pamiętajmy, że nie wybieramy się na Rysy, więc nie musimy posiadać chociażby wysokogórskich butów, wystarczą nam dużo lżejsze i bardziej miękkie standardowe buty trekkingowe czy hikingowe, nawet niekoniecznie wysokie. Ważne tylko, by dobrze trzymały piętę i posiadały dość głęboki i wyrazisty profil podeszwy. Niezależnie od pory roku będziemy potrzebować też czegoś przeciwdeszczowego (lub nienasiąkającego) i choćby cienkiej warstwy grzejącej, idealnie sprawdzi się cienki polar 100, który zajmuje bardzo mało miejsca, niemalże nic nie waży i znacząco podnosi komfort. Latem przy krótkich trasach i dobrych prognozach oczywiście warto zabrać kurtkę przeciwdeszczową z membraną, choć zazwyczaj dobrze zaimpregnowany softshell z kapturem będzie zupełnie wystarczający. Co do spodni - najlepsze będą takie w wersji pro, czyli trekkingowe, odpowiednio dopasowane, ale tak na prawdę na proste wyjście w góry każdy elastyczny materiał (oprócz typowych dresów) zda egzamin wystarczająco dobrze. Warto pamiętać jeszcze o jednej kwestii - podczas wysiłku unikajmy odzieży bawełnianej - ona bardzo szybko nasiąka wodą i długo schnie. Lepiej sprawdzą się termoaktywne koszulki sportowe.
Z akcesoriów zawsze warto mieć ze sobą wielorazową butelkę na wodę i zapas płynów - z jednej strony dobrze jest być niezależnym od schronisk i sklepów, z drugiej nie ma potrzeby kupowania kolejnych plastikowych butelek. Skoro mowa o płynach, to przydadzą się też przekąski, słodycze, orzechy czy nawet kanapki, wędrówka potrafi obudzić w każdym wilczy głód! Jak to w górach, nie warto też wyruszać na szlak bez kremu do opalania, nakrycia głowy i okularów przeciwsłonecznych. Niezbędna będzie apteczka z podstawowym wyposażeniem (wystarczą plastry, bandaż i coś do odkażania ran, ewentualnie drobne leki). Jedną z najważniejszych rzeczy na każdej wędrówce w górach jest też naładowany telefon, który stanowi najskuteczniejszą opcję wezwania pomocy w sytuacji awaryjnej. Gdy na dworze robi się chłodno dobrym pomysłem jest zabranie też termosu. Koniecznie należy spakować też papierową mapę (albo przynajmniej wgrać odpowiednią na swój telefon - i nie, Google Maps nie wystarczy, nie ma tam większości szlaków) - jeśli się zgubimy na szlaku mapa będzie najlepszą pomocą. Opcjonalnie warto też pomyśleć o kijach trekkingowych, zwłaszcza, gdy wędrujemy z większym plecakiem i planujemy pokonać sporo przewyższeń.
