Każda wyprawa trekkingowa wymaga od nas posiadania odpowiedniej odzieży, właściwych butów i dobrze dobranego plecaka. Dzięki takiemu zestawowi wędrówka będzie czystą przyjemnością, a my będziemy mogli bez przeszkód podziwiać piękno przyrody. W tym artykule koncentrujemy się na plecakach, ich konstrukcji i funkcjonalności – przed podjęciem decyzji musimy bowiem wiedzieć, czego dokładnie potrzebujemy.
Budowa plecaków trekkingowych – podstawowe założenia i rodzaje
Jeśli uważasz, że na każdą sytuację wystarczy ci jeden plecak turystyczny, to niestety jesteś w błędzie. Nie ma plecaków uniwersalnych, które sprawdzą się zarówno podczas wielodniowego wypadu pod namiot, jak i krótkiego wyjścia w góry, a jednocześnie będą dobrą opcją na rower. Można oczywiście wybrać model o dość szerokim zastosowaniu, który będzie dopasowany do dominującego rodzaju aktywności. Przede wszystkim musimy odpowiedzieć sobie na pytanie, gdzie i w jakich okolicznościach planujemy korzystać z nowego plecaka, co będziemy w nim przenosić i jakie cechy są dla nas ważne.
Plecaki trekkingowe czy turystyczne mogą mieć różną budowę i szeroką gamę funkcjonalnych dodatków, jednak zawsze powinniśmy zwracać uwagę na rodzaj i długość systemu nośnego wraz z rodzajem wentylacji, rozkład komór i kieszeni, generalną pojemność, wygodę pasa biodrowego i zabezpieczenie przed wodą.
Plecaki turystyczne (wycieczkowe )
Podstawową kategorią są plecaki turystyczne czy inaczej wycieczkowe, które sprawdzą się na większości kilkudniowych wypadów czy jednodniowych wyjść w góry. Do plecaków turystycznych zaliczamy modele o litrażu od ok. 18 nawet do 60 litrów, więc rozstrzał jest naprawdę duży. Niezależnie od pojemności, tego typu plecak przede wszystkim powinien pozwalać na równomierne rozłożenie ciężaru, posiadać pas biodrowy, piersiowy i dodatkowe zewnętrzne kieszonki na drobne rzeczy, a także gwarantować dobry i wygodny dostęp do komór.
Warto zwrócić uwagę również na troki i długość pasków kompresyjnych, ponieważ w momencie, gdy będziemy chcieli zabrać namiot, karimatę czy kijki trekkingowe, ze względu na ograniczenie przestrzeni możemy zdecydować się na przytroczenie ich od zewnątrz. Przy okazji warto zerknąć na wodoodporny pokrowiec, tzw. raincover (większość plecaków turystycznych sama w sobie nie jest wodoszczelna, tylko posiada dołączony pokrowiec) i zobaczyć, czy jest wystarczająco duży, by przykryć mocno wypchany plecak, do którego coś jeszcze doczepiliśmy.
W nieco większych modelach pojemność może być zwiększona za pomocą komina wyposażonego w ściągacz i klapę, która wygodnie i pewnie zabezpiecza nasz outdoorowy dobytek.
Plecaki wspinaczkowe
Typowe plecaki wspinaczkowe charakteryzują się smukłą budową, mają ograniczoną liczbę dodatkowych kieszeni czy pasków. Można spotkać też całkiem minimalistyczne modele, które przypominają po prostu worki z pasami na ramiona. W tej specyficznej konstrukcji chodzi o ułatwienie poruszania się po skale poprzez ograniczenie szerokości i wagi plecaka, dzięki czemu można przybierać wygodniejsze pozycje podczas wspinaczki. Głównym zadanie tego typu plecaków jest bowiem przeniesienie szpeju, dopiero dodatkowo rzeczy osobistych.
Przy wyborze, zwróćmy uwagę również na obecność szpejarek na pasie biodrowym, a także na mocowania na czekan i kask wspinaczkowy. Znajdziemy je z reguły w plecakach wspinaczkowych produkowanych przez amerykańską markę Black Diamond oraz niemieckie firmy Deuter i Jack Wolfskin.
Plecaki rowerowe
Jeśli potrzebujemy plecaka na rower, który będzie nam służył przede wszystkim na krótszych i dłuższych wycieczkach rowerowyh, to najprawdopodobniej będziemy szukać niedużego i dobrze przylegającego do pleców plecaka, który umożliwi picie w drodze. W tych plecakach rowerowych ważny jest również dobry system wentylacji, miejsce na bidon w bocznej kieszeni czy specjalna kieszeń na bukłak. Niezwykle przydatne są też odblaski oraz szlufka pozwalająca na przymocowanie lampki LED lub wbudowane oświetlenie.
Z ciekawszych plecaków rowerowych polecić warto plecaki z serii Velocity i Moab Jam (Jack Wolfskin), serie Speed Lite i Race (Deuter) oraz plecaki ze zintegrowanym systemem nawadniania produkcji Camelbak.
Jak wybrać plecak trekkingowy w góry i na długą podróż?
Kiedy przed nami rozpościera się wizja długiej wyprawy, na której przez przynajmniej kilka dni musimy być samowystarczalni, warto pomyśleć o dużym plecaku trekkingowym, który swobodnie pomieści cały nasz ekwipunek, ubrania i żywność. W tym wypadku liczy się przede wszystkim odpowiedni system nośny, który pozwoli komfortowo i bezpiecznie przenieść większy ciężar, istotne będą też kieszenie i dostęp do głównej komory. W końcu, jeśli wszystko mamy przy sobie, to musimy móc szybko po to sięgnąć, bez potrzeby rozładowywania całego bagażu.
Tu znów pojawia się pytanie – gdzie będziemy używali plecaka? W górach w trakcie wspinaczki, podczas wędrówek czy wyprawy pod namiot? Od odpowiedzi zależy zarówno jego wielkość, jak i dodatkowe udogodnienia, kieszonki czy mocowania.
Ważne jest tylko, aby nie przesadzić z jego pojemnością – im większy plecak trekkingowy kupimy, tym więcej bagażu do niego załadujemy i będziemy musieli to wszystko nosić na plecach...
Planując zakup dużego plecaka wyprawowego warto się przyjrzeć plecakom z serii Denali i Highland Trail (Jack Wolfskin), Explorer (Pinguin) oraz Aircontact (Deuter).
Systemy nośne i rodzaje wentylacji w plecakach trekkingowych
System nośny w plecaku turystycznym to jedna z najważniejszych rzeczy, o których powinniśmy pamiętać przy dokonywaniu wyboru właściwego modelu. To właśnie system nośny dba o równomierne rozłożenie pakunku na naszych barkach i zapobiega przeciążeniom układu kostnego. Przy dobrze dopasowanym i ergonomicznie zaprojektowanym plecaku będziemy w stanie przenieść naprawdę sporo kilogramów bez uczucia nadmiernego zmęczenia. Systemy nośne w plecakach turystycznych i trekkingowych często są wspomagane przez usztywnienia pleców (stosowane raczej w mniejszych modelach) lub stelaże, które znacząco poprawiają dystrybucję ciężaru. Współcześnie wykonuje się je najczęściej z lekkiego aluminium.
Pamiętajmy tylko, że system nośny musi być dopasowany do naszej budowy ciała – przede wszystkim do wzrostu!
Niezwykle istotny jest też powiązany z systemem nośnym system wentylacji, który może albo zagwarantować nam komfort podczas marszu, albo utrudnić wędrówkę. Zwracajmy więc uwagę nie tylko na rodzaj perforowanej „gąbeczki” na plecach, ale też na pionowe kanały wentylacyjne i nie za gruby pas biodrowy – generalnie im mniej materiału styka się z naszymi plecami, tym lepiej. Dobrą opcją jest też wybór plecaka turystycznego z siateczką dystansową, która gwarantuje oddychalność na najwyższym poziomie. Takie rozwiązanie sprawdza się tylko w modelach do 35-40 litrów. Zastosowanie siatki wymaga wygięcia lini plecaka i przeniesienia środka ciężkości do tyłu, co poprzez stworzenie pustej przestrzeni za plecami, nieco ogranicza pakowność.
Jak dopasować plecak do wzrostu?
Ta kwestia jest niezwykle istotna, gdyż dopasowany plecak turystyczny to komfort i bezpieczeństwo naszej wyprawy. Najłatwiej jest go przymierzyć, zaciągnąć wszystkie paski i zobaczyć, czy nie odstaje nam nad ramionami lub czy pas biodrowy nie jest za wysoko. Większość dużych modeli trekkingowych ma regulację wysokości systemu nośnego, dzięki czemu nie ma ryzyka, że plecak nie będzie pasował.
Niektórzy producenci dla ułatwienia doboru wielkości plecaka stosują rozmiary dopasowane do wysokości pleców lub wprost podają, dla jakich pleców przeznaczony jest dany rozmiar. Jak je zmierzyć? Plecy mierzymy wzdłuż kręgosłupa - od 7. kręgu szyjnego (w miejscu gdzie szyja styka się z krzywizną ramion) do linii wyznaczonej przez górne części kości biodrowej (grzebienia biodrowego).
Plecaki trekkingowe damskie i męskie – podstawowe różnice
Tak, na rynku znajdziemy zarówno plecaki damskie, jak i męskie – różnica polega na dopasowaniu do innej budowy anatomicznej. Kobiety zazwyczaj mają węższe barki i krótszy tułów niż mężczyźni, dlatego też część producentów (w tym Deuter i Jack Wolfskin) wprowadziła modele specjalnie dla pań. Ich konstrukcja uwzględnia anatomiczną budowę ciała kobiet - plecaki damskie mają inaczej niż w plecakach uniwersalnych (typu unisex) osadzone pasy nośne, mają tez nieco krótsze plecy oraz inny kąt mocowania pasa biodrowego. Wybór tego typu plecaka przez kobiety eliminuje ryzyko niedopasowania systemu nośnego.
CZYTAJ TAKŻE:
Wielkość to nie najważniejsza cecha plecaka turystycznego, jednak jaką pojemność wybrać?
Pamiętajmy, by jednak nie przesadzić i nie wybrać zbyt dużego plecaka – z doświadczenia wiemy, że jeśli mamy 80 litrów, to wypchamy je po kurek, a potem ten ciężar będziemy musieli dźwigać podczas całej wyprawy.
Nie ma ściśle określonych widełek kwalifikujących plecak do konkretnego rodzaju aktywności. Możemy umownie przyjąć, że do 35 litrów będziemy mieli do czynienia z plecakami codziennymi lub takimi na wycieczki jednodniowe, ewentualnie dłuższe bez namiotu. Plecaki do 60 litrów będą dopasowane do dłuższych, kilkudniowych trekkingów z noclegiem w terenie lub do wypadów wspinaczkowych. Plecaki powyżej 60 litrów przeznaczone są na długie wyprawy, najczęściej w trudnych warunkach, na które musimy spakować znacznie więcej akcesoriów i żywności. W innym przypadku inwestycja w nie będzie opłacalna, choćby dlatego, że nie należą one do najlżejszych. Dlatego decydując się, jaki plecak trekkingowy kupić, powinniśmy przede wszystkim określić typ i długość naszej wyprawy. Pamiętajmy tylko, że są osoby, które w plecak 35 litrowy potrafią się spakować na dwa tygodnie wędrówki, przytraczają tylko na zewnątrz namiot, karimatę i ruszają na szlak.
Jak oszacować potrzebną nam wielkość plecaka? Najłatwiej jest wyłożyć wszystkie rzeczy, które zamierzamy zabrać na wyprawę na środek pokoju, pamiętając o wodzie i przekąskach, odrzucić niepotrzebne przedmioty (zawsze jakieś są – minimalizm jest kluczem do sukcesu!) i wtedy ocenić, jak duży plecak turystyczny będzie nam faktycznie potrzebny.
Jak spakować plecak, by równomiernie rozłożyć ciężar?
Pakowanie plecaka zawsze jest sporym wyzwaniem. Najbardziej uciążliwe jest zwłaszcza tuż przed wyruszeniem w drogę, gdy mamy jeszcze w zapasie najwięcej jedzenia i wody. Najgorzej, jeśli po załadowaniu wszystkiego do środka, okaże się, że plecak zbytnio nas przeciąża w lewo, lub sprawia, ze trudno w nim utrzymać równowagę. Właśnie dlatego też tak istotne jest odpowiednie rozłożenie zawartości.
Powinniśmy zwrócić uwagę na dwa aspekty przedmiotów – ich wagę i przydatność w trakcie samej wędrówki. Generalnie najcięższe rzeczy układamy równomiernie na dnie i potem wzdłuż pleców, by stworzyć literę L, resztę wypychamy ubraniami i lekkim wyposażeniem. Najbardziej przydatne rzeczy muszą być łatwo dostępne, dlatego też np. mapę umieszczamy w zewnętrznej kieszeni, a szczoteczkę do zębów tak, by znajdowała się przy którymś z otworów i dostęp do niej nie wymagał wywrócenia plecaka do góry dnem.
Jak przytroczyć kijki i namiot do plecaka
Mocowania na kije trekkingowe często są tożsame z mocowaniami na czekany – zazwyczaj na boku plecaka trekkingowego znajdziemy rozciągliwe pętelki, które idealnie nadają się do przytroczenia kijków. Zaczepienie ich o same pasy kompresyjne jest o tyle niepraktyczne, że kije będą nam się przemieszczać w pionie w trakcie wędrówki. Przy mocowaniu kijków pamiętajmy, by dokładnie wsunąć ich groty w odpowiednie pętle, tak by przypadkowo któryś z dolnych elementów nie wysunął się z kijka i nie został na szlaku.
Namiot najwygodniej jest przytroczyć poziomo pasami w dolnej części plecaka, nie będzie wtedy przeważał nas na boki. Niektórzy turyści noszą namioty poprzecznie pod klapą, ale takie rozwiązanie nie do końca jest stabilne – wysoko osadzony punkt ciężkości będzie zaburzał nasze uczucie równowagi.