Jest taka kraina w Polsce, która na małej powierzchni oferuje tyle dobrodziejstw natury i rozrywek, że można spędzić tam cały urlop, a i tak zostanie na kolejne wycieczki. Jura Krakowsko–Częstochowska ma do zaoferowania wiele nie tylko wspinaczom, ale i całym rodzinom i poszukiwaczom przygód i historii. Blisko aglomeracji, ale na tyle daleko aby poczuć bliskość z przyrodą. Zamki, skałki wspinaczkowe, jaskinie, doliny i pustynie - zapraszam na wycieczkę do jednego z moich najulubieńszych miejsc w Polsce – Jury Krakowsko–Częstochowskiej.
- CZYTAJ TAKŻE -
Brama Bobolicka
Jura Krakowsko-Częstochowska - podstawowe informacje
Wyżyna Krakowsko–Częstochowska nazywana jest także Jurą Krakowsko–Częstochowską, Jurą Krakowską bądź Jurą. Zlokalizowana jest w zachodniej części Małopolski przy granicy z Województwem Śląskim (patrz mapa - link na końcu artykułu)*. Tworzy między Krakowem a Częstochową pas o długości ok 80 km2 i powierzchni 2615 km2. Jej głównym wyróżnikiem są ciekawe nawet kilkudziesięciometrowe formacje, ostańce i jaskinie wapienno – skalne porozrzucane po całym makroregionie. Ich obecność Jura zawdzięcza zlokalizowanemu tu niegdyś morzu. Jura Krakowsko–Częstochowska słynie także z sieci średniowiecznych zamków (Orlich Gniazd), które miały za zadanie strzec Królestwa Polskiego na granicy z Górnym Śląskiem.
Pogoda na Jurze Krakowsko–Częstochowskiej trochę się różni od sąsiednich obszarów. Klimat jest umiarkowany. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec ze średnią temperaturą 17C, jednak w sierpniu potrafią występować upały do 35C (Osobiście pamiętam sierpniowy obóz harcerski w Podlesicach w 2004 roku, skwar był nie do zniesienia.) Najzimniejszym miesiącem (średnio -3C) jest styczeń. Okresy burzowe trwają od kwietnia do września, a 20 cm pokrywa śniegu potrafi się utrzymywać średnio 80 dni w roku. Duża ilość drzew, terenów leśnych i podmokłych sprzyjają także obecności komarów i kleszczy dlatego radzę odpowiednio się przygotować:
Stosunkowo małe zaludnienie, zielone horyzonty i wielość atrakcji na Jurze Krakowsko–Częstochowskiej są silnym magnesem dla tych, którzy szukają atrakcyjnego wypoczynku na weekend lub dłużej. Baza noclegowa na Jurze Krakowsko–Częstochowskiej opiera się na agroturystyce, jednak znaleźć można i hotele. Po wpisaniu w wyszukiwarkę „booking jura-krakowsko częstochowska” i oznaczeniu miesięcznego wyprzedzenia – portal wynajduje około 90 propozycji miejsc noclegowych. Moją ulubioną formą mieszkania na urlopie za miastem jest namiot, dlatego polecam zapoznać się z ofertą kempingów na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, na Google znalazłam ich co najmniej 15: Camping Jura Krakowsko–Częstochowska: https://tiny.pl/71128
Obowiązkowym punktem noclegowym na trasie powinna być agroturystyka na terenie pięknego Ojcowskiego Parku Narodowego będącego niegdyś uzdrowiskiem.
Brama Kobylańska
Jak dojechać do Jury Krakowsko-Częstochowskiej?
Do Jury możemy dojechać samochodem z każdej strony Polski. Prowadzą do niej drogi: A1, A4, S7, jej północna część zaczyna się Olsztynem ok 16 km od Częstochowy, a południowa kończy Ojcowskim Parkiem Narodowym 22 kilometry od Krakowa. Jurę można także zwiedzić innymi środkami komunikacji. Z Zawiercia do którego dojedziemy pociągiem kursują busy, jednak jeszcze kilka lat temu w nieregularnym rozkładzie. Internauci straszyli, że można mieć problemy ze znalezieniem przystanków autobusowych: busy mogą zatrzymywać się na ulicy Sikorskiego, po drugiej stronie przy fontannie na placu Jana Pawła II na ulicy Paderewskiego lub przy Obrońców Poczty Gdańskiej. Jednak obecna, wyglądająca na nową, strona internetowa ZKM Zawiercie zdaje się ten problem rozwiązała: aktualny rozkład znajdziecie pod adresem: www.zkm-zawiercie.com.pl/rozklad. Najlepsze połączenie z Zawiercia znajdziemy do Podzamcza z Ogrodzieńcem, Pilicy, Krakowa, Podlesic, Rzędkowic i Kroczyc. Na Zamek w Olsztynie można dojechać z Częstochowy, do Parku Ojcowskiego najłatwiej trafić komunikacją z Krakowa. Z centrum Krakowa dostaniemy się na Jurę komunikacją miejską, busami prywatnych linii czy koleją regionalną, przydatne linki znajdziecie pod adresami:
MPK Kraków: www.mpk.krakow.pl/pl/
Polregio: polregio.pl/pl/rozklad-jazdy-i-mapa-polaczen/mapa-polaczen/
Transport regionalny: przewóz osób Koczwara: www.przewozosob-koczwara.pl/rozklady
Popularne jest także zwiedzanie szlaku jurajskiego pieszo bądź rowerem.
Zamek Ogrodzieniec
Drogi wspinaczkowe w Jurze Krakowsko - Częstochowskiej
Na terenie Jury można znaleźć pojedyncze skały, skalne zbiorowiska lub całe wsie które słyną z dobrych terenów do wspinaczki. Top 10 miejsc do wspinaczki w Jurze Krakowsko–Częstochowskiej to:
- Dolina Kobylańska
- Dolina Będkowska
- Dolinki Krakowskie
- Podlesice i Góra Zborów
- Rzędkowice
- Okiennik Wielki
- Skały Mirowskie
- Skały Koronne w Dolinie Prądnika
- Podzamcze
- Smoleń
Jeżeli marzy Ci się rozpoczęcie przygody ze wspinaniem na Jurze Krakowsko–Częstochowskiej, możesz poćwiczyć na ściankach wspinaczkowych w swoim / najbliższym mieście i sprawdzić samemu lub z rodziną (od 3 lat), czy jest to forma aktywności która przypadła do gustu. Wspinanie to nie tylko siła, ale przede wszystkim technika, umiejętność planowania ruchów i rozciągnięcie ciała. Jeśli złapałeś bakcyla, to kolejnym krokiem jest zapisanie się na jeden z kursów wspinaczkowych, których w Jurze nie brakuje i organizowane są przez cały rok. Wpisując w wyszukiwarce „szkoła wspinaczkowa Jura Krakowsko–Częstochowska”, znaleźć można przynajmniej 10 różnych opcji do wyboru. Kurs w zależności od Twoich umiejętności i potrzeb, może kosztować od 500 - 800 złotych za podstawowy kurs wspinaczki po drogach ubezpieczonych do 1600 zł w opcji kilkudniowej z asekuracją własną, zakończonej otrzymaniem licencji.
Wapienne skałki wspinaczkowe na Jurze
Ciekawe zestawienie ofertowe kursów wspinaczkowych w Jurze i nie tylko znaleźć można pod adresem wspinanie.pl/szkoly/. Na takim szkoleniu instruktor nauczy Cię wiązania podstawowych węzłów (ósemka, stoper, kluczka, pół/wyblinka), korzystania ze sprzętu do wspinaczki, podstaw asekuracji (ćwiczenia na zrzutni) i wspinaczki (na wędkę) na trasach III, IV, V a także opowie Ci o charakterze konkretnych ścian dostosowanych do Twoich umiejętności.
Rejony wspinaczkowe w okolicach Krakowa
Jeżeli już teraz interesują Cię szczegółowe drogi wspinaczkowe na Jurze, to w bardzo fajny sposób takie zestawienie zostało przygotowane na portalu górskim: topo.portalgorski.pl/Jura-Krakowsko-Częstochowska,obszar,34. Możesz na nim wybrać interesującą Cię miejscowość, a następnie skałkę i trasę wspinaczkową. Każda z nich opatrzona jest zdjęciem z nałożoną na nim trasą oraz legendą w której znajdują się: wycena (skala trudności), data utworzenia trasy i jej autora, nazwa, dokładna lokalizacja GPS, rodzaj skały, ilość dróg, wysokość, wystawa ścian względem słońca, dostępne formacje (np. komin, filar, pion, połóg, zacięcie), czas dojścia, przyjazność dzieciom, otoczenie, ocena. Bardziej zaawansowanym wspinaczom, nie trzeba już chyba opisywać charakterystyki wspinaczkowej Jury. Wielość ścianek w pełnym przedziale trudności w skali Kurtyki od I do VI.8, a szczególnie VI.1+ do VI.5 sprawia, że Jura Krakowsko–Częstochowska jest najczęściej odwiedzanym i uniwersalnym terenem wspinaczki sportowej w Polsce.
wspinaczka na Jurze
- CZYTAJ TAKŻE -
-
NAJPIĘKNIEJSZE PARKI NARODOWE W POLSCE, KTÓRE MUSISZ ODWIEDZIĆ >
-
POMYSŁY NA WYCIECZKĘ NA DŁUGI WEEKEND W POLSCE. TOP 10 MIEJSC WARTYCH ODWIEDZENIA Z CAŁĄ RODZINĄ >
-
WAKACJE POD NAMIOTEM W POLSCE - JAKIE MIEJSCE WYBRAĆ I O CZYM WARTO PAMIĘTAĆ? >
-
ODKRYWANIE I EKSPLORACJA JASKIŃ. JAK SIĘ PRZYGOTOWAĆ DO BEZPIECZNEGO PENETROWANIA JASKIŃ >
Jaki sprzęt do wspinaczki trzeba wziąć do Jury Krakowsko–Częstochowskiej?
Wspinaczka zaliczana jest do sportów ekstremalnych, dlatego sprzęt wspinaczkowy służyć ma nie tylko możliwości jej wykonywania ale i bezpieczeństwu. Wspinacze na Jurze zwykle korzystają z ubezpieczonych dróg, czyli tych wykorzystujących wystające ze skały stalowe ringi. Jest jednak także grono entuzjastów wspinaczki tradowej, którą również można uprawiać na Jurze. Ci wspinacze z kolei zakładają swoje własne przeloty z pomocą kości czy friendów.
Ekwipunek wspinaczkowy znajdziesz tutaj:
Początkującym radziłabym zacząć od zakupu własnych butów do wspinaczki, woreczka na magnezję, kasku, rękawiczek i uprzęży. Kluczowe jednak są umiejętności, dlatego też przed pierwszym samodzielnym wyjściem w skały warto wziąć udział w podstawowym kursie wspinaczkowym. Na Jurze jest dużo ośrodków prowadzących tego typu szkolenia, zwykle trwają one 4-6 dni, co może być również interesującą opcją na urlop na Jurze.
Skała Okiennik
Zamki na Jurze - to musisz zobaczyć
Czerwony Szlak Orlich Gniazd jest to wytyczony w 1930 roku, zaktualizowany w 1950 roku, 160 kilometrowy szlak turystyczny łączący Częstochowę z Krakowem. Na trasie którą można pokonać pieszo lub rowerem znajduje się blisko 20 średniowiecznych obiektów zamkowych (często ruin) i warowni (Niebieski szlak Warowni Jurajskich) umieszczonych w rezerwatach, na polanach, wzgórzach i skałach. To dzięki zlokalizowaniu tych obiektów na wzgórzach i skałach wapiennych sięgających do 30 metrów wysokości, szlak nosi taką nazwę. Jedne z nich popadają w ruinę, inne należą do rąk prywatnych gdzie właściciel dba o ich odrestaurowanie, a jeszcze inne zachowały się w całkiem niezłym stanie. Wiele z nich przeznaczonych jest do komercyjnego zwiedzania. Najbardziej popularnym z nich i myślę, że robiącym największe wrażenie m.in. dzięki swojej wielkości, choć wcale nie procentem zachowanych pomieszczeń jest Zamek Ogrodzieniec w Podzamczu. O tym jak bardzo fascynujący jest jego wygląd oraz okolica świadczyć może fakt, że nakręcono na jego terenie cały odcinek Netflixowego Wiedźmina. Znajdziemy w nim pozostałości bramy, dziedzińca, studni, kaplicy, baszty, sali tortur i pomieszczeń prywatnych i wspólnych. Ogrodzieniec obecnie stanowi coraz bardziej rozbudowany i popularny park rozrywki dla całej rodziny. W Podzamczu można znaleźć restauracje, tor saneczkowy, park linowy, park miniatur, dom legend i strachów, park doświadczeń fizycznych oraz cieszące się dużym zainteresowaniem wieczory z duchami i rekonstrukcje walk. W dobrym stanie zachowane są także zamek w Bobolicach, Gród na Górze Birów, Zamek Pieskowa Skała i Wawel.
Zamek Mirów
Do najbardziej znanych zamków i ruin zamków na Jurze Krakowsko–Częstochowskiej należą (od północy):
- Zamek w Olsztynie
- Zamek Ostrężnik
- Zamek Mirów
- Zamek Bobolice z bramą Laseckich
- Zamek Bąkowiec
- Gród na Górze Birów
- Zamek Ogrodzieniecki
- Zamek w Pilicy
- Zamek w Smoleniu
- Zamek Bydlin
- Zamek w Rabsztynie
- Zamek Pieskowa Skała
- Zamek w Ojcowie
- Zamek Korzkiew
- Zamek na Wawelu w Krakowie
Zwiedzenie zamków i ruin w zależności od wielkości może zająć od pół godziny do 3 godzin dlatego warto podzielić sobie trasę na kilka dni (2-3 zamki dziennie) i uzbroić się w Internet, który zawsze pomoże w znalezieniu historycznych ciekawostek zamków w Jurze Krakowsko–Częstochowskiej.
Zamek Bobolice
Ojcowski Park Narodowy - co warto wiedzieć?
W XIX wieku Ojców nazywany nawet „Polską Szwajcarią” był popularną miejscowością letniskową i uzdrowiskową w której chętnie przebywali artyści: muzycy, malarze i pisarze, m.in. Fryderyk Chopin czy C.K. Norwid. Utworzony w 1956 roku w tym miejscu Ojcowski Park Narodowy (najmniejszy park w Polsce) uratował tę eksploatowaną od blisko stu lat malowniczą, przeplataną rzeką Białuchą Dolinę Prądnika tak bogatą w jurajską faunę i florę (setki gatunków roślin – mchów, grzybów, kwiatów i porostów oraz przynajmniej 6 tysięcy gatunków zwierząt). Wartość Parku stanowi wszechobecna zieleń i niepowtarzalne formacje skalne ale także historia, architektura. Park Ojcowski posiada liczne ślady prahistorycznego bytowania, archeologiczne wykopaliska z jaskiń sięgają do 120 tys. lat p.n.e. Przez Ojcowski Park Narodowy przebiega także XVIII i XIX wieczny szlak Architektury drewnianej w Małopolsce, czyli ponad 90 zabytkowych kościołów, chat, kaplic, karczm, dzwonnic, stodół, szkół, młynów i muzeów. Największymi atrakcjami Parku Ojcowskiego są:
- Zamek w Ojcowie
- Zamek Pieskowa Skała
- Boroniówka – zabytkowa osada młynarska
- Kaplica „na wodzie”
- Budynek dawnej zajezdni autobusowej w stylu zakopiańskim z rosnącymi w budynku drzewami – obecnie budynek PTTK
- Muzeum Ojcowskiego Parku Narodowego
- Skały: zwężana ku dołowi Maczuga Herkulesa, wapienna Brama Krakowska, Rękawica w kształcie dłoni, Igła Deotymy, Łaskawiec, Panieńskie Skały, Skały Kawalerskie
- Aż 3 jaskinie stanowiące 40% jurajskich jaskiń: Łokietka, Ciemna, Krowia
- Punkt widokowy na skale Janoszówka
- Drewniane domy
Dla zaspokojenia głodu podczas wycieczki polecam także udać się do zlokalizowanych wzdłuż Parku Ojcowskiego lokali gastronomicznych w których można rozkoszować się chlebem praojców, własnego wyrobu kiełbasą z grilla czy świeżego pstrąga z pieca, grilla lub wędzarni. Wycieczka po Ojcowskim Parku powinna zająć 1, ale najlepiej 2 dni spokojnej kontemplacji nad charakterem tego miejsca.
Inne atrakcje Jury Krakowsko–Częstochowskiej
Chociaż Jura słynie głównie z wapiennych skał i średniowiecznych fortyfikacji, to posiada wiele innych regionalnych atrakcji i ciekawych miejsc – zarówno w kontekście historycznym jak i naturalnym. Dzięki temu można do niej wracać co roku i za każdym razem mieć garść miejsc do zwiedzenia.
Po Jurze Krakowsko–Częstochowskiej poza terenem samego Parku Ojcowskiego rozsiane są liczne małe wioski, zapomniane miejsca skrywające klimatyczne perły architektury i historii. Znaleźć w nich można zaniedbane pałace, dwory szlacheckie czy budynki folwarczne między innymi w: Kłobukowicach, Kamyku, Skrzydłowie, Chorzenicach, Rzekach Wielkich i Kruszynie.
Na terenie rozległej Jury poruszać się można po turystycznych szlakach pieszych: mapa-turystyczna.pl/jura-krakowsko-czestochowska#50.42208/19.56918/10, ale i rowerowych i konnych, a nawet przeznaczonych dla quadów.
Jura to także wspomniane już jaskinie, rezerwaty przyrody i doliny. Te krainy geograficzne stanowią doskonałe uzupełnienie tak wszechstronnego charakteru Jury Krakowsko–Częstochowskiej, wśród najbardziej popularnych są:
- Jaskinia Wierna
- Jaskinia Krowia
- Jaskinia Wierzchowska Góra
- Jaskinia Nietoperzowa
- Jaskinia Mamutowa
- Jaskinia Ciemna
- Jaskinia Łokietka
- Jaskinia Jerzmanowicka
- Smocza Jama
- Staw Amerykan w Złotym Potoku
- Dolina Kluczwody
- Dolina Mnikowska
- Dolinki Krakowskie
- Dolina Szklarki
- Dolina Racławki
- Dolina Sąspowska
- Pustynia Błędowska
- Pustynia Siedlecka
Podsumowując, Jura to skały, zamki, Park Ojcowski, Szlak Drewnianej Architektury, Parki i Rezerwaty – każdy znajdzie tu coś dla siebie, zarówno poszukiwacze przygód, sportowcy, amatorzy historii czy rodziny z dziećmi poszukujący ciekawych, łatwych tras do zwiedzania z dziećmi. Korzystając z atrakcji Jury Krakowsko–Częstochowskiej warto nastawiać się na całodniowe wycieczki. Dlatego pamiętajmy o spakowaniu do plecaka ok 20-30 litrowego wszystkiego, czego Ty lub Twoja rodzina może potrzebować: ochronę przed słońcem, komarami i deszczem, wodę, prowiant i przekąski, powerbank i ciepłą odzież na wypadek pogorszenia się warunków pogodowych. Nie sposób streścić i opisać wszystkie atrakcje Jury, mam jednak nadzieję, że Was zainteresowałam i podobnie jak ja, zostawicie w niej kawałek swojego serca wracając przy każdej okazji.
* Źródło: mapa-turystyczna.pl/jura-krakowsko-czestochowska#50.75903/19.65454/8
Zamek w Rabsztynie
