Organizm człowieka nie jest stworzony do zdobywania wysokich szczytów. Nie chodzi tylko o to, że nie mamy sprawności kozicy albo wytrzymałości jaka. To są akurat cechy, nad którymi można popracować. Problem jest natury podstawowej, bo fizycznej. Nasze ciała są przystosowane do życia w ramach określonych temperatur, ciśnienia i odpowiedniej zawartości tlenu w powietrzu. Większość wypraw wysokogórskich oznacza przekroczenie tych granic, a wtedy na każdego śmiertelnika czyha naprawdę groźny zespół chorób wysokościowych. Stąd potrzeba aklimatyzacji, odpowiedniego przygotowania, a także konieczność wsparcia farmakologicznego. Jednym z środków medycyny wysokogórskiej jest nifedypina, lek przeciwdziałający wysokościowemu obrzękowi płuc.
- CZYTAJ TAKŻE -
Czym jest Nifedypina?
Jest to organiczny związek chemiczny blokujący kanały wapniowe, które wpływają na pracę gładkich naczyń wieńcowych i mięśni serca. Rozszerza naczynia krwionośne i zmniejsza ciśnienie krwi wraz ze zwiększeniem częstości akcji serca. Zwiększa przepływ krwi w naczyniach wieńcowych. Jest to lek opatentowany na przełomie lat 60. i 70. dwudziestego wieku, a jego głównym celem jest regulacja pracy układy sercowo-naczyniowego i to właśnie tego typu choroby miał leczyć. W praktyce nifedypina okazała się również przydatna w leczeniu jednego ze schorzeń choroby wysokościowej.
Kiedy należy zastosować Nifedypinę?
Nifedypina – preparaty z tą substancją występują również pod innymi nazwami (Adalat) – są skutecznym lekiem w przypadku wystąpienia objawów wysokościowego obrzęku płuc. Przed zakupem zapasu na wyjazd, należy przede wszystkim sprawdzić, czy dany lek nie wchodzi w interakcje z lekami przyjmowanymi na stałe oraz czy dana osoba nie ma innych przeciwskazań (uczulenie na składniki, choroby serca). Nifedypina najczęściej występuje w postaci tabletki i taką formę leku należy brać pod uwagę podczas wyprawy. Na pewno nie można traktować nifedypiny jak „magicznej tabletki”, dzięki której można pozbyć się uciążliwych objawów i dalej zdobywać górę. W warunkach wysokich gór lepiej sprawdza się nifedypina w wersji o wydłużonym działaniu, dzięki czemu można uniknąć nagłego obniżenia ciśnienia i ryzyka udaru lub zawału. Maść z nifedypiną jest dostępna na rynku, lecz służy raczej do leczenia schorzeń odbytu i niekoniecznie przyda się w leczeniu choroby wysokogórskiej.
Problem polega na tym, że do kupna leków na bazie nifedypiny konieczna jest recepta, a te najbardziej znane (Adalat, Cordafen) są obecnie w Polsce niedostępne. Można poszukać zamienników lub dowiedzieć się więcej o działaniu innych leków, jak chociażby salmeterol, salbutamol, amlodypina, felodypina, nitredypina, lerkanidyna, tadalafil lub sildenafil (który znaleźć można w lekach typu Viagra). Zawsze jednak w takich przypadkach zalecany jest kontakt z lekarzem w celu dobrania odpowiedniego, dostępnego w aptekach leku w oparciu o historię chorób danej osoby. Najlepszym sposobem na uzyskanie profesjonalnej porady medycznej wraz z receptą na właściwe leki jest wizyta u lekarza medycyny podróży, co najmniej 6-8 tygodni przed wyprawą w wysokie góry.
Wysokościowy Obrzęk Płuc (HAPE) – co musisz o nim wiedzieć?
Wysokościowy obrzęk płuc (także: wysokogórski obrzęk płuc; HAPE - High-altitude pulmonary edema) to bardzo niebezpieczne i wysoce śmiertelne schorzenie, na które narażone jest organizm człowieka w warunkach wysokogórskich. Może występować już już powyżej 2500 m n.p.m. w przypadku osób na co dzień żyjących na niskich wysokościach. Nie jest to dobrze rozpoznana choroba, choć wiadomo, że dochodzi w jej wyniku do obrzęku płuc i uduszenia. Do najczęstszych objawów należą:
- duszności,
- kaszel,
- osłabienie lub obniżona wydolność fizyczna,
- uczucie ucisku w klatce piersiowej,
- przyspieszenie akcji serca,
- rzężenie lub trzeszczenie w jednym z płuc w trakcie oddychania,
- sinica centralna skóry,
- przyspieszenie oddechu.
Wystąpienie każdego z tych symptomów powinno być poważnie potraktowanym sygnałem ostrzegawczym. Kluczowa w leczeniu jest wczesna diagnoza. Warto więc uranie obserwować swoich towarzyszy wspinaczki i poprosić ich o to samo. Po stwierdzeniu objawów i zdiagnozowaniu HAPE należy niezwłocznie rozpocząć ewakuację na położone niżej tereny, ponieważ nawet kilkaset metrów różnicy może stanowić o życiu lub śmierci. Po wystąpieniu choćby jednego lub dwóch z powyższych objawów nie należy kontynuować podejścia, ponieważ każdy dodatkowy metr wysokości będzie pogarszał stan zdrowia chorego. W razie konieczności należy podać tlen i przyjąć odpowiednie leki. Najważniejsze w uniknięciu zagrożenia HAPE jest zapobieganie, czyli staranne przygotowanie i rozsądna aklimatyzacja.
Jakie mogą być skutki uboczne Nifedypiny?
Nifedypina, lek jak każdy inny, posiada skutki uboczne. Przede wszystkim należy najpierw sprawdzić, w jakie interakcje z innymi preparatami i substancjami wchodzi nifedypina. Ulotka będzie tutaj najlepszym źródłem informacji. Ponadto można wyszukać dodatkowych porad w ramach branżowych artykułów medycyny praktycznej (można wyszukać: nifedypina mp) lub badań przeprowadzonych przez uznane ośrodki medyczne (np. Europejska Agencja Leków). Do możliwych skutków ubocznych należą:
- bóle dławicowe,
- tachykardia,
- nadmierny spadek ciśnienia tętniczego,
- bóle i zawroty głowy,
- zaczerwienienie twarzy i skóry z uczuciem gorąca,
- obrzęki obwodowe,
- zaparcia, nudności.
Natomiast zatrucie nifedypiną może skutkować:
- ciężkim niedociśnieniem tętniczym,
- zaburzeniami metabolicznymi,
- niewydolnością pracy serca i wstrząsem,
- nasilonymi skutkami ubocznymi.
- CZYTAJ TAKŻE -
-
NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE O CHOROBIE WYSOKOŚCIOWEJ >
-
DETEKTOR LAWINOWY I SONDA JAK Z NICH KORZYSTAĆ? LAWINOWE ABC: ZASADY BEZPIECZNEGO WYRUSZANIA ZIMĄ W GÓRY >
-
TURYSTYKA GÓRSKA W POLSCE – GDZIE NAJLEPIEJ SIĘ UDAĆ? >
Co jeszcze powinna zawierać dobra apteczka na wyprawy wysokogórskie?
„Na wszelki wypadek” – to powinna być dewiza każdego podróżnika podczas kompletowania apteczki. Oprócz jej podstawowego wyposażenia dobrze jest wziąć pod uwagę specyfikę danej wyprawy. W przypadku wyjazdów w wysokie góry, warto wziąć pod uwagę na przykład to, że jest się zdanym na siebie – dotarcie służb ratowniczych może być utrudnione lub niemożliwe, a najbliższe jednostki medyczne mogą być daleko od miejsca wspinaczki. W warunkach ekstremalnych każdy podróżnik sam jest swoim lekarzem, dopóki nie trafi w ręce kogoś z większym wykształceniem medycznym. Dlatego w przygotowaniach pomocne będą dwa „narzędzia” – wiedza (doświadczenie) i wyobraźnia (przewidywanie). Zastanów się, czy potrzebujesz określonych leków i jak duży ich zapas musisz zabrać. Wyobraź sobie, jakie zagrożenia mogą cię spotkać i przygotuj się odpowiednio, by im zaradzić.
Do apteczki na wyprawy wysokogórskie warto spakować:
- środki do uzdatniania wody,
- krem chroniący przed promieniowaniem słonecznym,
- zestaw pierwszej pomocy na wypadek urazu (bandaż, gaza, plastry),
- leki na chorobę górską i wysokościowy obrzęk mózgu,
- leki przeciwbólowe,
- leki na dolegliwości żołądkowo-jelitowe,
- elektrolity na odwodnienie,
- środki na infekcje i stany zapalne (antybiotyki),
- leki na odmrożenia i ślepotę śnieżną,
- leki na objawy grypopodobne,
- koc ratowniczy i inne adekwatne sprzęty pomagające w przetrwać w niekorzystnych warunkach (survival shelter, survival bag, mocna taśma),
- zestaw energetyczny (w żelu lub tabletkach),
- a także coś na wypadek problemów ze snem.
Zawsze sprawdzaj daty ważności leków i najlepiej kup wszystko przed wyjazdem. Jeśli samemu nie dysponujesz odpowiednim doświadczeniem, zasięgnij języka u kogoś, kto udzieli sprawdzonych i nieoczywistych porad. Możesz na przykład zwrócić się do jednego z klubów wysokogórskich.
Wybierając się w miejsca egzotyczne, dowiedz się więcej o występujących tam chorobach tropikalnych i jak się przed nimi uchronić. Zawsze warto mieć przy sobie również zestaw środków na owady. Szkoda byłoby przecież przywieźć z udanej wyprawy boreliozę roznoszoną przez kleszcze.
Wszystkie medykamenty dobrze jest trzymać w jednym miejscu, najlepiej w specjalnie do tego przygotowanej apteczce. Obecnie w każdym dobrym sklepie ze sprzętem górskim można dobrać skompletowane apteczki pierwszej pomocy – od takiego zestawu warto właśnie zacząć, lecz dobrze jest zawsze dostosować go pod swoje indywidualne potrzeby.