Aktywny wypoczynek na górskim szlaku, rowerze, w mieście, a może nad wodą, zwłaszcza podczas letniej, słonecznej pogodzie? Brzmi jak świetny plan i to nie tylko na weekendowy wypad ale także na dłuższy, być może wakacyjny wyjazd. A czy kiedyś zastanawialiście się, jak szkodliwe dla zdrowia mogą być promienie słoneczne? Nawet podczas najlepszego, beztroskiego odpoczynku nie należy lekceważyć promieni UV! Z naszego poradnika dowiecie się dlaczego warto się przed nimi chronić i w jaki sposób to zrobić. Zapraszamy do lektury!
Słońce – wróg, czy przyjaciel?
Z jednej strony słoneczna pogoda sprawia, że mamy więcej ochoty na różne aktywności na świeżym powietrzu, po prostu czujemy się bardziej pozytywnie i witalnie. Do tego promienie słoneczne przyczyniają się do zwiększonej produkcji witaminy D3, a oprócz tego opalona skóra wygląda korzystniej. Jednak z drugiej strony w wyniku ekspozycji na promieniowanie UV skóra może stracić młody i zdrowy wygląd. Może również dojść do różnych chorób, a w najgorszym przypadku nawet do nowotworów. Siła oddziaływania promieni słonecznych jest ściśle związana z szerokością geograficzną oraz różni się w zależności od pory roku i dnia. Zależy ona również od wysokości nad poziomem morza. Im wyżej, tym siła promieniowania jest większa. Zaskoczeniem raczej nie będzie fakt, że najsilniej działa ono w strefie międzyzwrotnikowej. Jednak nawet w rodzimych warunkach nie powinno się ignorować zagrożenia. O ochronie przeciwko UV nie można zapominać również podczas zimy, bądź też na górskich lodowcach. Wynika to z faktu, że śnieg odbija nawet 90% światła. Dlatego tak ważne jest, by zabezpieczać się przed negatywnymi skutkami promieniowania w górach, niezależnie od pory roku!
Promieniowanie UV, czyli o co tyle krzyku
UV to nic innego jak promieniowanie ultrafioletowe. Wraz ze światłem widocznym składa się na promieniowanie słoneczne. Ściślej mówiąc, jest to promieniowanie elektromagnetyczne, emitujące promieniowanie we wszystkich zakresach fal magnetycznych, a jego źródłem jest słońce. W związku z różnym wpływem promieniowania UV na zdrowie organizmów żywych wyróżniono 3 następujące zakresy:
- UVA – to składowa, która stanowi znaczącą większość promieniowania UV, ponieważ wynosi ona aż 95%! Wynika to z faktu, że atmosfera pochłania je tylko w nieznacznym stopniu. Właśnie ta część promieniowania UV odpowiada za starzenie się skóry (uszkadza włókna kolagenowe) , powstawanie wolnych rodników i pojawianie się przebarwień. Oprócz tego wpływa ono na reakcje mutagenne i kancerogenne. Ciekawostką jest, że promieniowanie UVA przenika przez szyby i dociera do głębszych warstw skóry.
- UVB – wprawdzie ten zakres promieniowania nadaje skórze pożądany brązowy kolor, to z drugiej strony powoduje także oparzenia słoneczne (objawem jest zaczerwienienie skóry), uszkodzenia naskórka wraz z jego nadmiernym rogowaceniem. Pocieszające może być to, że znaczną część promieniowania UVB pochłania warstwa ozonowa w stratosferze.
- UVC – jest bardzo szkodliwe dla człowieka jednak na całe szczęście praktycznie w całości jest absorbowane przez atmosferę.
Jak się chronić przed promieniowaniem UV?
Aby jak najbardziej zminimalizować zagrożenia spowodowane promieniowaniem UV i móc dalej cieszyć się urokami lata należy stosować się do kilku zasad. Jeśli jest taka możliwość, należy unikać nadmiernej ekspozycji na słońce między 11 a 16 i szukać cienia. Do tego ubranie powinno zasłaniać jak największą powierzchnię ciała. Odsłoniętą skórę powinno się chronić odpowiednimi kremami z filtrem UV, które będą blokować zarówno promieniowanie UVA jak też UVB. Im wyższa wartość SPF, czyli wskaźnika ochrony przeciwsłonecznej, tym lepiej. Jest to wartość określająca stopień ochrony w wyrobach kosmetycznych. Przy tym warto mieć świadomość , że stosunek wartości SPF i ilości pochłanianego promieniowania nie jest proporcjonalny. Oznacza to, że krem z filtrem SPF 15 chroni skórę przed UV w 93%, a preparat z filtrem SPF 30 w 97%. Wciąż jednak produkty kosmetyczne nie zapewniają 100% ochrony, poza tym ich działanie jest ograniczone w czasie. Dlatego, aby jeszcze lepiej zabezpieczyć się przed negatywnymi skutkami promieniowania słonecznego, warto skorzystać z szerokiej oferty odzieży, chroniącej przed UV.
Skąd w ubraniach biorą się właściwości chroniące przed UV?
Tekstylia pomagające przetrwać upały, nie tylko tropikalne, powinny być zwiewne i wykonane z szybkoschnącego materiału. Oprócz tego, dobrze jeśli odzież jest odporna na działanie szkodliwego promieniowania. Pewnie nie raz zastanawialiście się, jak w takich produktach działa filtr UV. Wydawać by się mogło, że to tylko marketingowy zabieg, bo przecież dlaczego bawełniana koszulka jest gorsza? Jak zwykle jednak, diabeł tkwi w szczegółach, a konkretniej w rodzaju materiału i jego sposobie wykonania. Okazuje się bowiem, że poprzez zastosowanie wyjątkowo gęstej sieci pojedynczych włókien uzyskuje się barierę zatrzymującą znaczną część promieniowania UV. Nierzadko do wykonania produktów z serii ochronnej używane są specjalne nici poliamidowe. Tego typu materiał, to chociażby używane w produktach niemieckiej marki Jack Wolfskin materiały Supplex i Q.M.C.
Supplex jest tkaniną poliamidową, o mikrowłóknistej strukturze, dzięki czemu łączy ona zalety takie jak miękkość wraz z wysoką odpornością na uszkodzenia mechaniczne. Oprócz tego, materiał ten jest szybkoschnący, miły w dotyku, lekki i elastyczny.
Chroń się z głową!
Ochronę przed słońcem warto rozpocząć od głowy. Na rynku dostępnych jest wiele modeli czapek i kapeluszy. Różnią się one sposobem wykonania, krojem i wykorzystanymi materiałami. Kapelusz z szerokim rondem doskonale będzie chronić przed słońcem zarówno głowę jak i twarz. Z kolei czapka z daszkiem i osłoną karku świetnie nada się na przykład na wędrówki w miejsca, gdzie nie znajdziemy zbyt wiele cienia.
Każdemu podróżnikowi podczas letnich wypraw, szczególnie w ciepłe kraje, z pewnością przyda się lekka i zwiewna koszula z krótkimi lub długimi rękawami (takie koszule z reguły mają dodatkowe guziczki, pozwalające na ich podwinięcie). Taka koszula - dzięki właściwościom szybkoschnącym i zapewniającym wysoką ochronę przed UV sprawdzi się wszędzie, gdzie jest dużo słońca, niezależnie od rodzaju aktywności.
Uzupełnieniem ubioru na upalne dni powinny być lekkie, bardzo przewiewne i świetnie oddychające spodnie. Takie cechy mają popularne od lat spodnie z odpinanymi nogawakami, które stanowią wyśmienity wybór na wycieczki do miejsc, gdzie występują duże dobowe wahania temperatury. Kiedy zrobi się ciepło, wystarczy odpiąć nogawki! Gdy temperatura jest naprawdę wysoka, doskonale sprawdzają się krótkie spodenki, wykonane z bardzo lekkiego Supplexu, które schną w mgnieniu oka i oczywiście zapewniają wysoką ochronę przed UV dla kluczowych partii ciała. Dla aktywnych kobiet, którym zależy na letniej swobodzie i stylu, producenci stworzyli też sukienki i spódnice z materiałów chroniących przed UV.
Trzeba jednak mieć świadomość, że najlepiej chronią ubrania nowe. Właściwości ochronne materiału maleją gdy jest on zużyty, rozciągnięty lub zamoczony.
CZYTAJ TAKŻE:
OCZYwiście ochrona!
To, że skóra jest narażona na negatywne działanie promieniowania słonecznego jest powszechnie wiadome. Ale czy tak oczywiste jest to, że to samo oddziaływanie jest bardzo groźne również dla naszego narządu wzroku? W gałce ocznej za załamywanie światła odpowiada rogówka. Ona też pochłania część promieniowania UVB. Pozostałą część UVB i UVA absorbuje tęczówka i siatkówka. Szkodliwość promieniowania UV przejawia się w wielu patologiach gałki ocznej, takich jak m.in. zaćma. Szczególne niebezpieczeństwo dla oczu występuje na lodowcach, gdzie światło odbite od powierzchni śniegu wzmaga efekt promieniowania, co może prowadzić do tzw. ślepoty śnieżnej. Wybierając więc okulary na wszelkiego rodzaju wędrówki i podróże, oprócz względów estetycznych powinno się wybierać przede wszystkim te modele, które posiadają filtr UV.
Pamiętajmy o dzieciach!
Wybierając się na wyczekany wyjazd ze swoimi pociechami, tym bardziej trzeba zwrócić uwagę na bezpieczną zabawę pod słońcem. Dlaczego? Odpowiedź jest banalnie prosta. Skóra dzieci jest o wiele bardziej wrażliwa na działanie promieniowania UV i podatna na oparzenia słoneczne. Wynika to z mniejszej produkcji melaniny, czyli pigmentu odpowiedzialnego za naturalną ochronę skóry. Co więcej, procesy termoregulacji u najmłodszych dzieci nie są w pełni wykształcone. Aby zapewnić skuteczną ochronę należy stosować tak jak w przypadku dorosłych odpowiednie kremy z filtrami UV. Z tym jednak zastrzeżeniem, że dla dzieci do 3 roku wartość filtra SPF powinna wynosić 50, natomiast powyżej tego wieku krem powinien charakteryzować się filtrem minimum UPF 30. Należy też dbać o regularne nawadnianie. Analogicznie jak w przypadku dorosłych, dzieci powinny unikać słońca w godzinach okołopołudniowych. Bardzo ważny jest też ubiór. Duże znaczenie w przypadku maluchów ma ochrona głowy - czyli czapki i kapelusze.
Równie ważne są pozostałe części garderoby - koszule i koszulki oraz spodnie i krótkie spodenki - w których doborze powinniśmy pamietać, aby były wykonane z materiałów lekkich, przewiewnych, szybkoschnących i oczywiście zapewniających stosowną ochronę. Uszyte z elastycznych, lekkich, szybkoschnących materiałów ubrania umożliwią bezpieczną, bo w dużej mierze wolną od szkodliwego promieniowania UV, zabawę na łonie natury.
Zaopatrzeni w odzież chroniącą przed UV wystarczy cierpliwie odliczać dni do kolejnych wakacji bądź weekendu, by jak najszybciej skorzystać z uroków lata!
Zdjęcia: Paweł Cyrulik, Jack Wolfskin (produkty)
