Utrata przytomności: dowiedz się, czym się charakteryzuje, co może oznaczać i jak udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy!

Agata Pomáha 18/05/2019

Spis Treści

    Utratę przytomności należy każdorazowo traktować jako stan zagrożenia życia, który wymaga udzielenia poszkodowanemu natychmiastowej pomocy. Bez względu na to, jakie są jej przyczyny i jakie objawy jej towarzyszą, skutki takiego stanu rzeczy mogą prowadzić do utraty zdrowia, a nawet życia. Kluczowe jest odpowiednie postępowanie i niezwłoczne udzielenie pierwszej pomocy.

    Czym jest utrata przytomności?

    Utratą przytomności nazywa się stan zaburzenia świadomości, podczas którego poszkodowany całkowicie traci świadomość oraz nie reaguje na bodźce zewnętrzne. Jeśli stan ten trwa maksymalnie 1-2 minuty i ustępuje samoistnie, nazywa się go omdleniem. Niekiedy dłuższa utrata przytomności może mieć związek z różnego rodzaju zaburzeniami, takimi jak: hipoglikemia, padaczka, niedokrwienie mózgu lub zatrucie. Każdy z tych przypadków może stanowić zagrożenie dla zdrowia lub życia poszkodowanego, dlatego niezbędne jest udzielenie pierwszej pomocy (dobrze mieć przy sobie apteczkę pierwszej pomocy) i konsultacja lekarska.

    Możliwe przyczyny utraty przytomności

    Utrata przytomności jest stanem, który może nastąpić z różnorodnych powodów natury medycznej. Najczęściej jednak pojawia się w następstwie:

    • zatoru,
    • ogólnego wyczerpania organizmu,
    • zaburzeń funkcji narządów wewnętrznych,
    • przegrzanie lub nadmierne wychłodzenie organizmu,
    • oddziaływania prądu elektrycznego – w miejscu zetknięcia z prądem mogą pojawić się rozległe oparzenia – w takim przypadku pamiętajmy o odłączeniu źródła prądu przed przystąpieniem do udzielania pierwszej pomocy!!!
    • udaru mózgu,
    • cukrzycy i jej następstwa – hipoglikemii – u pacjenta utrata przytomności kończy się śpiączką, a brak pierwszej pomocy może nawet doprowadzić do śmierci,
    • zatrucia substancjami pochodzenia zewnętrznego (np. tlenkiem węgla),
    • zwiększenia lub zmniejszenia stężenia składników fizjologicznych,
    • urazów mechanicznych – np. wstrząśnienie mózgu,
    • zaburzeń rytmu serca,
    • zaburzeń ukrwienia mózgu
    • intensywnego wysiłku fizycznego,
    • padaczki,
    • anemii,
    • zaburzeń wewnątrzustrojowej przemiany materii taki jak niewydolność nerek – mocznica – śpiączka uremiczna, niewydolność wątroby – śpiączka wątrobowa,
    • stresu,
    • przebywania w słabo wentylowanych pomieszczeniach.
    • silnego bólu,
    • przemijającego niedokrwienia mózgu – pacjent ma wówczas zaburzenia mowy, zawroty głowy oraz zaburzenia widzenia (podczas bardzo powolnego powrotu do świadomości),
    • gwałtownej zmiany pozycji ciała,
    • zespołu zatoki tętnicy szyjnej – wszelkie ruchy szyi jak skręty w lewo i prawo, uciskają tętnicę szyjną powodując utratę przytomności,
    • urazów głowy,
    • skurczów gorączkowych – utrata przytomności z nietrzymaniem moczu i drgawkami,
    • niewydolności autonomicznej – na przykład po spożyciu zbyt obfitego posiłku dochodzi do utraty przytomności.

    Rodzaje utraty przytomności

    Wbrew pozorom utrata przytomności nie jest jednowymiarowym schorzeniem, które daje jasny sygnał z czym mamy do czynienia. Istnieje kilka rodzajów utraty przytomności, wśród których wymienić należy:
    sytuacyjną utratę przytomności – pojawia się podczas oddawania moczu, defekacji lub kaszlu,
    odruchową utratę przytomności – powodować ją może silny stres lub zmiana pozycji ciała. Dochodzi wówczas do obniżenia ciśnienia tętniczego, a co za tym idzie obniżenia ukrwienia centralnego układu nerwowego. U pacjentów z tego rodzaju omdleniami pojawia się szybki powrót do stanu wyjściowego. Ponadto można zaoobserwować objawy zapowiadające. Oprócz utraty przytomności mogą pojawić się doznania słuchowe, nudności oraz wymioty,
    omdlenia kardiogenne – to drugie pod względem częstotliwości występowania rodzaje omdleń. Do ich przyczyn zaliczyć należy zaburzenie rytmu serca oraz zmniejszony przepływ krwi do mózgu. Jeśli do utraty przytomności doszło podczas intensywnego wysiłku fizycznego lub poprzedzona była ona kołataniem serca, można doszukiwać się przyczyn kardiogennych,
    hipotonia ortostatyczna – to utrata przytomności towarzysząca gwałtownej zmianie pozycji ciała – na przykład gdy zbyt szybko wstajemy. Przyczyną omdlenia są zaburzenia krążenia krwi. Oprócz tego występują zawroty głowy, zaburzenia widzenia, kołatanie serca oraz zmęczenie.


    CZYTAJ TAKŻE:


    Objawy utraty przytomności

    Przyjmuje się, że utratę przytomności zwykle poprzedzają charakterystyczne objawy. Zalicza się do nich przede wszystkim:

    • bladość skóry,
    • duszności,
    • mroczki przed oczami,
    • nadmierne pocenie się,
    • nudności,
    • silny ból głowy,
    • szybsze bicie serca,
    • szum w uszach,
    • uczucie gorąca,
    • zawroty głowy.

    W sytuacji, gdy dojdzie już do utraty przytomności przez poszkodowanego, nie będzie on reagował na pytania ani bodźce zewnętrzne. Dopiero po jej odzyskaniu może uskarżać się na ból głowy, bóle mięśni, dezorientację, osłabienie oraz senność.

    Pierwsza pomoc w przypadku utraty przytomności

    • Upewnij się, że na miejscu zdarzenia jest bezpiecznie i że Tobie oraz poszkodowanemu nie zagraża niebezpieczeństwo. Jeśli w pobliżu nie ma nikogo, zacznij od ułożenia poszkodowanego na boku. Przy podejrzeniu zatrucia tlenkiem węgla, należy jak najszybciej ewakuować poszkodowanego z mieszkania i wezwać pogotowie ratunkowe.
    • Jeśli podejrzewasz, że utrata przytomności nastąpiła z powodu kontaktu z prądem elektrycznym, najpierw odłącz jego źródło. W żadnym wypadku nie udzielaj pomocy osobie, która wciąż ma kontakt z prądem.
    • Sprawdź przytomność, próbując nawiązać kontakt słowny z poszkodowanym. Postaraj się nie zmieniać jego pozycji, jeśli nie ma takiej potrzeby.
    • Sprawdzić, czy poszkodowany nadal jest nieprzytomny – w tym celu delikatnie potrząśnij jego ramiona.
    • Sprawdź drożność dróg oddechowych – pochyl się nad głową nieprzytomnego i przybliż ucho do jego ust i nosa oraz połóż rękę na klatce piersiowej. Jeśli oddycha powinieneś usłyszeć szmer wdychanego powietrza, ciepło wydychanego powietrza oraz ruch klatki piersiowej.
    • W przypadku, gdy podejrzewamy uraz kręgosłupa, odchylmy głowę poszkodowanego do tyłu, aby umożliwić prawidłowe oddychanie.
    • Ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej (bocznej ustalonej). Jeśli nie oddycha, rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową. Przed przystąpieniem do resuscytacja krążeniowo-oddechowej należy ułożyć pacjenta na plecach, na twardej i równej powierzchni. Może to oznaczać konieczność przeniesienia go z łóżka na podłogę czy z pochylonego terenu na płaski. Powinny wykonywać ją tylko osoby, które przeszły odpowiednie szkolenie i dobrze znają technikę uciśnięć, ich miejsce oraz różnicę w resuscytacji dzieci i dorosłych. Warto znaleźć kurs szkolący w tym zakresie, bo nigdy nie wiadomo, kiedy przyda nam się taka wiedza.
    • Doprowadź do unieruchomienia pacjenta w celu nie odnoszenia przez niego dalszych urazów. Do przyjazdu karetki pogotowia należy systematycznie kontrolować oddech nieprzytomnego i pilnować, aby nie doszło do ewentualnych wymiotów.
    • Podczas oczekiwania na pomoc medyczną warto okryć pacjenta płachtą ratunkową, która zapobiega wychłodzeniu, przemarznięciu, a także przed nadmiernym przegrzaniem organizmu. Taka płachta powinna się znajdować w każdej apteczce pierwszej pomocy, przede wszystkim w samochodach.

    Utrata przytomności u dziecka

    Pierwsza pomoc w przypadku utraty przytomności u dziecka powinna opierać się przede wszystkim na próbie nawiązania kontaktu słownego i – ewentualnie – delikatnego potrząsania. Gdy poszkodowany nie reaguje, należy pozostawić go w pozycji zastanej, chyba że stwarza to dla niego zagrożenie, i jak najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe. Czekając na pomoc, należy udrożnić drogi oddechowe i ułożyć dziecko w pozycji bocznej ustalonej. W tym celu kładziemy go na plecach, jedną rękę kładziemy na jego czole, a dwa palce drugiej ręki na brodzie – dopiero wówczas odchylamy jego głowę delikatnie do tyłu. Jeśli drogi oddechowe są drożne, to zauważymy prawidłowy oddech i ruchy klatki piersiowej. Jeśli jednak klatka piersiowa dziecka nie podnosi się, należy błyskawicznie rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową.

    Czego należy unikać, gdy poszkodowany stracił przytomność?

    • Osobie, która straciła przytomność, nie należy podawać żadnych napojów ani pokarmów.
    • W żadnym razie nie wolno samodzielnie decydować o podawaniu leków czy kropli nasercowych.
    • Nie szarpmy ani nie potrząsajmy poszkodowanym.  
    • Nie polewajmy osoby, która straciła przytomność, wodą, ponieważ może to dodatkowo pogłębić szok. Warto natomiast przetrzeć twarz, szyję i kark poszkodowanego ręcznikiem zmoczonym zimną wodą.
    • Ponadto, jeśli utracie przytomności towarzyszą drgawki, pod żadnym pozorem:
      • NIE wkładaj choremu nic twardego między zęby,
      • NIE otwieraj na siłę zaciśniętych szczęk,
      • NIE powstrzymuj na siłę drgawek,
      • NIE podawaj choremu żadnych płynów,
      • NIE krępuj ruchów chorego,
      • NIE budź chorego od razu po ataku, zapewnij mu spokój!

    Utrata przytomności zawsze może wiązać się z poważnymi schorzeniami, dlatego ważna jest konsultacja lekarska, która pozwoli na diagnozę jej przyczyny. Nawet najkrótsze omdlenie powinno zostać zdiagnozowane.

    Szukasz apteczki turystycznej? Odwiedź sklep internetowy Horyzont, w którym znajdziesz odzież i akcesoria turystyczne!

    Powiązane Wpisy

    Powiązane produkty