Coraz częściej w sklepach outdoorowych puch syntetyczny, inaczej sztuczny, oferowany jest nam zamiast naturalnego wypełnienia. Tego typu ocieplenie w pełni nie dorównuje oryginałowi, ale posiada za to pewną, niezwykle ważną cechę – nie traci swoich właściwości termicznych pod wpływem wilgoci. Ponadto jest łatwiejszy w pielęgnacji i, co ważne, tańszy. Niestety, ma też kilka wad. Zastanówmy się zatem co wybrać: puch naturalny czy syntetyczny?
Czym jest naturalny puch, a czym jego syntetyczny odpowiednik?
Matka natura wyposażyła ptaki w zdolność utrzymywania ciepłoty ciała nawet w bardzo niesprzyjających warunkach. Dzieje się tak za sprawą drobnych piórek, które rosną im najbliżej skóry, nazywane są puchem i stanowią pierwszą warstwę termiczną przed właściwymi piórami. Szybko okazało się, że ten puch można wykorzystać jako niezwykle wydajną ocieplinę w odzieży zimowej.
Naturalne wypełnienie w kurtkach to zawsze stosunek ilości puchu do pierza, przy czym kurtki z oznaczeniem 90/10 (90% puchu, 10% odlotów – pierza) należą do tych najwyższych jakościowo. Wykorzystuje się w nich puch gęsi lub minimalnie mniej wydajny puch kaczy. Sam puch jest bowiem bardzo sprężysty, dzięki czemu waży mało i wypełnia sporą przestrzeń, pozostawiając miejsce na powietrze – to ono jest właściwym izolatorem.
Puch syntetyczny za to tak naprawdę nie jest puchem, a sztuczną ociepliną wytworzoną z odpowiednio ukształtowanych włókien poliestrowych, których zadaniem jest utrzymanie sprężystości i stworzenie szeregu komór powietrznych, które podobnie przy naturalnym wypełnieniu dbają o termikę. Tego typu materiał nie posiada tak dużego stopnia kompresji, jak prawdziwy puch (to znaczy, że po ściśnięciu zajmuje więcej miejsca), proporcjonalnie waży też więcej.
Praktyczne różnice między puchem syntetycznym a naturalnym
Największą wadą puchu naturalnego jest jego niemalże kompletna nieodporność na wodę. Drobne niteczki puchu pod wpływem wilgoci sklejają się ze sobą, całkowicie zmniejszając objętość i tracąc cenne powietrze. Krótko mówiąc, mokra kurtka puchowa nie daje ciepła i przy tym schnie bardzo długo. Jest to o tyle uciążliwe, że nawet minimalna ilość wilgoci z czasem zmniejsza właściwości termiczne kurtki czy śpiwora, przez co te wymagają odpowiedniej pielęgnacji, w tym regularnego wietrzenia. I właśnie w tym miejscu na arenę wkracza puch syntetyczny.
- Po pierwsze nie chłonie nadmiernie wody, po drugie nawet mokry gwarantuje dobrą izolację, a po trzecie dość szybko wysycha. Włókna poliestrowe z zasady nie chłoną nadmiernie wilgoci i w kontakcie z wodą sprawują się dużo lepiej niż naturalny puch. To zdecydowanie ich największa zaleta.
- Bodaj najważniejsza kwestia dotyczy odpowiedzi na pytanie: które wypełnienie jest cieplejsze? Jakość puchu naturalnego wiąże się z jego sprężystością, którą opisuje się w jednostce cuin. Najbardziej specjalistyczne kombinezony alpinistyczne mają do 1000 cuin, przy czym standardowo na srogie zimowe warunki wybiera się kurtki z wypełnieniem 700-800 cuin (one i tak będą na tyle ciepłe, że nie sprawdzą się podczas samej górskiej wędrówki i pokonywania przewyższeń, ewentualnie w trakcie przerwy i postoju w niskiej temperaturze). Najlepszy puch syntetyczny obecnie osiąga wartość maksymalnie 550-600 cuin. W tej kwestii naukowcom nie udało się wciąż doścignąć natury.
- Wspominaliśmy już wcześniej, że puch kaczy i gęsi jest niezwykle lekki i da się go skompresować do minimalnych rozmiarów, dzięki czemu nawet kurtki czy śpiwory przeznaczone na naprawdę niskie temperatury, nie będą dla nas zbyt dużym obciążeniem i zajmą niewiele miejsca. Syntetyki ważą nieco więcej (w zależności od grubości ocieplenia – może to być nawet kilkaset gram na kurtce), ale także po złożeniu zajmują więcej przestrzeni (co przede wszystkim jest odczuwalne przy śpiworach).
- Marki outdoorowe chcąc zoptymalizować właściwości swoich kurtek górskich, stosują różne technologie zabezpieczania i i impregnacji puchu. Wprawdzie zawsze jest to dodatkowa ochrona, która podnosi poziom odporności na wilgoć, ale niestety nie gwarantuje pełnej ochrony.
- Kolejną sprawą jest cena – pozyskiwanie wysokiej jakości puchu naturalnego wiąże się ze sporymi kosztami, zwłaszcza, jeśli jest to puch pochodzący z etycznego i pewnego źródła, np. z certyfikatem RDS (Responsible Down Standard). W puchu naturalnym liczy się nie tylko dobrostan zwierząt ale też klimat hodowli, wiek ptaka i umiejętność obróbki pierza.
- Czyszczenie i pranie z kolei jest dużo prostsze przy puchu syntetycznym i nie wymaga specjalnego doświadczenia czy trzymania się ściśle wyznaczonych zasad. Kurtki i płaszcze puchowe z naturalnym wypełnieniem należy prać wyłącznie w specjalistycznych preparatach, używać przy tym piłek do rozbijania puchu i suszyć według określonych zasad. Tylko taka praktyka pozwoli zachować pełne właściwości termiczne. Szczegółowo na pytanie, jak prać kurtki puchowe z wypełnieniem naturalnym odpowiada w swoim artykule Artur Cisak, który przy okazji przeprowadza test różnych sposobów pielęgnacji puchu.
Mamy więc do wyboru: niezwykle ciepłe, lekkie i bardzo kompresyjne wypełnienie pochodzenia zwierzęcego, które sprawdza się tylko w suchych warunkach lub nieco mniej izolującą, trochę cięższą, większą objętościowo, ale bardziej elastyczną i dającą ciepło nawet przy dużej wilgotności, ocieplinę syntetyczną. Wybór należy tylko do nas.
CZYTAJ TAKŻE:
Po czym poznać, czy kurtka ze sztucznym puchem jest ciepła?
Podstawowym kryterium jest grubość wypełnienia. W opisie każdej kurtki z puchem syntetycznym powinna znaleźć się informacja o jego gramaturze.
- Podstawowa wartość to około 50 g/m2 (podobną ocieplinę znajdziemy np. w kurtce Patagonia Nano Puff Hoody). Dotyczy ona bardzo cienkich puchówek, które stanowią doskonałą dodatkową warstwę termiczną i zdadzą egzamin podczas wiosennej czy jesiennej wyprawy.
- Jeśli potrzebujemy kurtki, która pomoże zachować ciepło w trakcie aktywnych wycieczek, możemy też zwrócić uwagę na modele z parametrem do 100 g/m2 (np. Jack Wolfskin Routeburn Jacket).
- Najcieplejsze syntetyki charakteryzują się grubością 200 g/m2 (np. Jack Wolfskin Argon Thermic Jacket) i sprawdzą się zimą w mieście lub w trakcie wędrówek w całkiem ekstremalnych warunkach.
Samo sztuczne wypełnienie może nosić różne nazwy, przy czym do najpopularniejszych należy Primaloft (stosowany w różnych odmianach przez wielu producentów, np. przez Helly Hansen), można natknąć się też na m.in. Superloft czy Microguard (które znajdziemy w kurtkach i śpiworach Jack Wolfskin). Konstrukcja każdej z tych ocieplin jest nieco inna, przez co ich właściwości też trochę się od siebie różnią. Jedno jest jednak pewne, jeśli postawimy na znaną i renomowaną markę outdoorową, to wyprodukowany przez nią puch syntetyczny będzie wysokiej jakości.
Przy wyborze kurtki puchowej warto też zwrócić uwagę na materiał zewnętrzny – dobrze, żeby był wiatroszczelny, ponieważ to lodowaty wiatr często jest głównym czynnikiem sprawiającym, że odczuwamy chłód. Istotny jest też kaptur – zwłaszcza, gdy nie planujemy zakładać na wierzch np. dodatkowej kurtki z membraną – który nie tylko może osłonić naszą głowę w razie trudniejszych warunków, ale też zabezpieczy kark przed chłodnym powietrzem.
Jakie wypełnienie puchowe wybrać do kurtki na górskie wycieczki?
Tu sprawa jest skomplikowana, ponieważ wszystko zależy od rodzaju górskiej wycieczki i naszych indywidualnych upodobań. Wciąż najbardziej popularny jest puch naturalny – Alpiniści zdobywający najwyższe szczyty świata z pewnością też na niego postawią. Jest on bowiem cieplejszy, lżejszy i zajmuje mniej miejsca niż syntetyk, a oni poruszają się raczej w suchym klimacie.
Pamiętajmy, że w standardowych warunkach podczas wspinaczki czy wędrówki pod górę i tak nasza kurtka puchowa wyląduje w plecaku, podczas wysiłku będzie w niej zwyczajnie za gorąco. Wyciągniemy ją dopiero na postoju lub na samym szczycie. Ponadto kurtka puchowa nie musi być ani ostatnią warstwą odzieży, ani jedyną warstwą termiczną.
Im dłużej będziemy przyglądać się różnorodnym typom kurtek puchowych, tym bardziej zdamy sobie sprawę, że niekoniecznie muszą być one wykorzystywane tylko podczas srogich zim. Cieńsze modele syntetyczne to świetne rozwiązanie na wędrówki przy rześkiej wiosennej pogodzie, nawet w razie mżawki nie będzie nam w nich chłodno. Główną zaletą puchu syntetycznego jest bowiem to, że w przypadku załamania pogody lub przypadkowego przemoczenia zawsze będzie gwarantował ciepło, a przy wielodniowej wycieczce, nie będzie trzeba go regularnie wietrzyć.
Ciekawym rozwiązaniem są też kurtki hybrydowe, posiadające wypełnienie z puchu naturalnego lub włókien sytnetycznych tylko w przedniej części, reszta kurtki to zwykle polar. Takie rozwiązanie gwarantuje bardzo wysoką oddychalność przy jednoczesnym wysokim poziomie utrzymania ciepła. Przykładem takiej kurtki jest Jack Wolfskin Tasman Jacket.
Konserwacja i pranie w pralce kurtek z puchu syntetycznego
Temat pielęgnacji kurtek ze sztucznym wypełnieniem i śpiworów syntetycznych jest dość prosty. Oczywiście zaleca się stosowanie specjalnych preparatów do prania odzieży turystycznej, dzięki czemu nie ma ryzyka, że uszkodzimy strukturę ociepliny i z pewnością zachowamy jej sprężystość. Poza tym wystarczy wrzucić kurtkę, płaszcz czy śpiwór do pralki, nie wsypywać proszku, nie wlewać żadnych detergentów poza właściwym preparatem i ustawić pralkę na delikatny tryb i niską temperaturę zgodnie z zaleceniami z metki. Suszenie może standardowo odbywać się na zwykłej suszarce.
Po praniu, jeszcze wilgotną kurtkę warto zaimpregnować za pomocą sprayu (w trosce o sprężystość wypełnienia lepiej nie impregnować przez namaczanie), dobrze do tego celu sprawdzi się np. Grangers Performance Repel Plus.
Kto powinien zdecydować się na puch syntetyczny?
Przede wszystkim wypełnienie syntetyczne stosowane w kurtkach i śpiworach to ciepłe rozwiązanie na: niepewne warunki pogodowe, wyjazdy w teren o sporej wilgotności i wysiłek o zmiennej intensywności. Podczas wypadu w polskie góry syntetyk w zupełności wystarczy i sprawdzi się podobnie jak puch naturalny.
Na syntetyki zdecydują się zatem osoby, które cenią sobie ciepło niezależnie od warunków i nie chcą się przy tym przejmować skomplikowanym procesem pielęgnacji. Niewątpliwe sztuczny puch przemówi również do wszystkich tych, którym na sercu leży los zwierząt hodowlanych – warto pamiętać, że pozyskiwanie puchu, nawet w najbardziej etyczny sposób, jest związane z hodowlą przemysłową na mięso. Obecnie za to coraz częściej wypełnienie syntetyczne jest efektem recyclingu plastiku.
