Powiedzieć, że żyjemy w czasach ciągłego stresu i nadmiaru bodźców to nic nie powiedzieć. Często instynktownie szukamy dróg ujścia, ale wciąż spędzamy zbyt dużo czasu w zamkniętych przestrzeniach. Rozwiązaniem może być shinrin-yoku – japońska sztuka czerpania mocy z przyrody, której skuteczność potwierdzają coraz liczniejsze badania naukowe.
- CZYTAJ TAKŻE -
Shinrin-yoku – podstawowe informacje
Japonia. Kraj, który w ponad 60% pokryty jest lasami, a w którym jednocześnie powyżej 70% osób mieszka w miastach, często ogromnych rozmiarów. Właśnie tam stolicą jest największa metropolia świata, o liczbie ludności zbliżonej do całej Polski. Tam też powstał termin karoshi oznaczający nic innego jak śmierć z przepracowania. Nic dziwnego, że w tak galopującym pędzie ludzie zaczęli szukać rozmaitych dróg wytchnienia i zaczęto zwracać uwagę na zbawienny wpływ na samopoczucie naturalnego środowiska homo sapiens – lasów. Tak narodziła się sztuka i teoria kąpieli leśnych – shinrin yoku. Pierwszy ośrodek terapii przyrodą powstał w 1982 w lesie Akasawa, a widoczne korzyści zaowocowały zainteresowaniem ze strony środowiska naukowego i terapeutów z innych krajów. Obecnie w samej Japonii działa ponad 60 takich placówek, a coraz więcej pojawia się na całym świecie, od Korei Południowej przez m.in. Finlandię, Litwę, Francję, Kanadę i Stany Zjednoczone. Skuteczność wywodzącej się z buddyzmu i szintoizmu praktyki zaowocowała jej obecnością na uczelniach wyższych, które dostrzegły naukową zasadność shinrin-yoku i obecnie kształcą leśnych trenerów zdrowia oraz terapeutów.
Jak nauczyć się shinrin-yoku?
Sztuka kąpieli leśnych to nic innego jak powolne odbieranie otaczającego świata wszystkimi zmysłami, pozbawione cyfrowych bodźców zanurzenie się w jednocześnie złożoną i harmonijną atmosferę lasu. Jest to coś, co jest w nas od tysięcy lat, swego rodzaju kontemplacja natury, która została obrana w pewne ramy w latach 80-tych w Japonii. Dlatego każdy może się nie tyle nauczyć, co raczej odkryć w sobie więź z przyrodą, zagłębić się w dźwięki, zapachy i smaki lasu. Nauczyć się można za to nazywać te bodźce poprzez rozpoznawanie kolejnych drzew, gatunków ptaków i zwierząt, poznanie skomplikowanych relacji między fauną i florą podtrzymujących równowagę w lesie.
Obecnie w Polsce nietrudno znaleźć warsztaty z shinrin-yoku lub spacery z wyspecjalizowanymi przewodnikami. Korzystanie z nich z pewnością przyspieszy poznanie praktyki kąpieli leśnych i będzie dobrym doświadczeniem, ale w końcu pośpiech to ostatnie, o co w shinrin-yoku chodzi, a więc zawsze możesz zacząć wybierając się do oddalonego od ruchliwych dróg lasu, pozostawić urządzenia cyfrowe w domu lub aucie i powoli zagłębiać się w leśny gąszcz rozkoszując się ucztą dla zmysłów.
Co jest wymagane do rozpoczęcia terapii?
To, co interesuje naukowców badających shinrin-yoku to jednak duży potencjał terapeutyczny w zakresie profilaktyki, wspomagania leczenia i rehabilitacji. W każdej z tych dziedzin kąpiele leśne osiągają obiecujące wyniki. Udowodniono, że trening shinrin-yoku wpływa na układ odpornościowy, psychikę i ciało. Jest wspomagającą praktyką w leczeniu depresji, stanów lękowych, nerwic, zespołów stresu pourazowego. Należy jednak pamiętać, że w przypadku każdej z tych dolegliwości konieczna jest poprawna diagnoza lekarska i nierzadko farmakoterapia, a kąpiele leśne są czynnikiem wspomagającym leczenie.
W shinrin-yoku poza przewodnikami można wybrać się też na spacer z wykwalifikowanym, posiadającym wiedzę medyczną terapeutą. Do rozpoczęcia terapii potrzebny jest więc w zasadzie dobry specjalista, chęć i... las.
Dla kogo shinrin-yoku będzie dobrym pomysłem?
Na to pytanie można odpowiedzieć krótko i nie minąć się z prawdą: shinrin-yoku będzie dobrym pomysłem dla każdego. W końcu jest to swoisty powrót do korzeni, ma szereg wymiernych korzyści, działanie terapeutyczne i brak działań niepożądanych, może nie licząc komarów w podmokłych okolicach i pyłków w przypadku alergii. Choć należy dodać, że badania dowodzą niższego występowania uczuleń w przypadku osób, które w młodym wieku spędzały więcej czasu w lesie!
Szczególnie pożądane działanie shinrin-yoku notuje się natomiast u osób narażonych na przewlekły stres i dolegliwości z nim związane, zbyt duży natłok myśli i zadań lub na wypalenie i kryzys twórczy. Ponadto potwierdzono pozytywny wpływ kąpieli leśnych na osoby cierpiące na zaburzenia nastroju, nadciśnienie, depresje i niektóre choroby układu nerwowego. Japońscy naukowcy pod przewodnictwem specjalisty od shinrin-yoku - doktora Quing Li z Uniwersytetu w Nibbon dowiedli, że nawet dwugodzinna kąpiel leśna ma spory wpływ na fizjologię. W grupie badawczej, którą stanowili biznesmeni z Tokio w średnim wieku zaobserwowano obniżenie ciśnienia krwi, zwiększenie progu bólu, poprawienie odporności i spadek poziomu hormonów odpowiedzialnych za stres – kortyzolu i adrenaliny już po dwóch godzinach w parku.
- CZYTAJ TAKŻE -
-
WĘDRÓWKI Z PTAKAMI - ŚMIESZKA NA KASZUBACH >
-
CZYM JEST EKOTURYSTYKA I JAK ROZWIJA SIĘ W POLSCE? >
-
DZIKIE TRÓJMIASTO, CZYLI DLACZEGO POWRÓT Z PRACY POTRAFI ZAJĄĆ CZASEM PONAD 2-3 GODZINY >
-
DOGTREKKING – DLA MIŁOŚNIKÓW PSÓW I AKTYWNOŚCI NA ŚWIEŻYM POWIETRZU >
Jakie efekty przynoszą Shinrin yoku?
Poza częściowo wspomnianymi już wymiernymi korzyściami z terapii lasem warto sprawdzić, co na temat poszczególnych elementów środowiska leśnego i ich wpływu na zdrowie człowieka mówi nauka. Wydzielane przez drzewa fitoncydy w ludzkich drogach oddechowych działają wiruso- i bakteriobójczo oraz wpływają ochronnie na komórki nerwowe. Podobne działanie wykazują olejki eteryczne, których w lesie jest bardzo dużo, podnoszą odporność, ale zwiększają też uczucie odprężenia, relaksu. Im bardziej zróżnicowane środowisko leśne: skład gatunkowy, gnijące opadłe drzewa i gałęzie tym więcej bioaerozoli, czyli bakterii, zarodników, strzępków grzybów obecnych wokół. Dostają się one do ludzkich ciał drogą powietrzną a środowisko medyczne jest obecnie w dużej mierze zgodne, że dłuższa ekspozycja na tego typu czynniki aerobiologiczne pozytywnie wpływa na odporność i blokuje rozwój alergii. Bardzo ciekawa jest specyficzna bakteria glebowa mycobacterium vaccae, podczas badań, której okazało się, że pozytywnie wpływa na stany depresyjne i wyczerpania, a także wspomaga organizm w walce z ciężkimi chorobami autoimmunologicznymi skóry typu łuszczyca czy AZS. Naukowców interesuje również wpływ lasu na ilość tzw. komórek NK (natural killers) mających wpływ na działanie mechanizmów obronnych w rozmaitych schorzeniach, w tym nowotworach. Okazuje się, że po kąpieli leśnej ich liczba wyraźnie wzrasta.
Co ciekawe, dowiedziono, że podwyższony poziom odporności po kilkugodzinnej terapii lasem utrzymuje się przez około 30 dni. Warto zatem w następny weekend wygospodarować trochę czasu na przyjemną i pożyteczną wyprawę w las.
Shinrin yoku – najważniejsze zasady
Japończycy zalecają żeby tempo spaceru wynosiło około 1-2 km na godzinę, drzewa miały wysokość od 5 metrów wzwyż, a pas leśny miał co najmniej 20 m szerokości. Nie oznacza to jednak, że gdy przejdziesz las czterometrowy w tempie 3 km na godzinę to nie odczujesz pozytywnego wpływu kąpieli leśnej. Najważniejszy jest brak pośpiechu, spokój, brak presji, można zatrzymać się w dowolnym momencie. Nie szukaj niczego szczególnego, doświadczaj okolicy, staraj się zwracać uwagę na różne bodźce i zmysły, a przede wszystkim słuchaj, czuj i dotykaj.
Oczywiście pozostaw telefon i inne urządzenia mogące rozpraszać w domu lub aucie, nie przynoś bodźców z zewnątrz. Jeśli w głowie masz natłok myśli pozwól im przepłynąć, staraj się nie zapętlać w głowie codziennych problemów, to Twój czas relaksu i doświadczenia lasu. Dobrze spacerować regularnie, około raz w tygodniu, ale bez reżimu i presji, wystarczy nawet półgodzinna kąpiel. Nieskomplikowane, prawda? Warto też zwrócić uwagę na specyfikę naszych lasów i mieć w posiadaniu repelent na komary i kleszcze, które mogą nie tylko zaburzyć doświadczenie lasu, ale mieć dalej idące komplikacje.
Gdzie można zdobyć wiedzę na temat Shinrin yoku?
Chcąc powiększyć wiedzę na temat kąpieli leśnych można bez problemu udać się do księgarni. Wraz ze wzrostem popularności tej japońskiej praktyki doczekaliśmy się tłumaczeń kilku bardzo interesujących książek o shinrin-yoku jak publikacja wspomnianego już doktora Quing Li, Shinrin-yoku. Sztuka i teoria kąpieli leśnych, stanowiąca bardzo rzetelną bazę wiedzy medycznej na ten temat, przedstawioną jednak w przystępny, pełen refleksji sposób. Ukazało się również tłumaczenie książki wydanej przez założyciela Międzynarodowego Centrum Terapii Naturą i Lasem M. Amosa Clifforda pt. Kąpiele leśne. Jak czerpać zdrowie z natury. Stowarzyszenie kształci przyszłych przewodników shinrin-yoku, a sama publikacja pełna jest praktycznych wskazówek, opisów technik, ale też osobistych doświadczeń i przemyśleń.
W Polsce od lat popularyzacją kąpieli leśnych zajmuje się dr Katarzyna Simonienko – psychiatra i pasjonatka przyrody, założycielka Centrum Terapii Lasem na Podlasiu. Jest również autorką książek Nerwy w las i Lasoterapia, po które warto sięgnąć chcąc zgłębić zagadnienie, a najlepiej wybrać się na jeden ze spacerów lub wykładów organizowanych przez panią doktor w Puszczy Białowieskiej.
Internet także dostarcza sporo informacji na ten temat. Powstaje coraz więcej stron internetowych osób i organizacji oferujących warsztaty z kąpieli leśnych, a sporo filmów o tematyce shinrin-yoku dostępnych jest na YouTube.
