Wspinaczka hakowa to tradycyjna technika wspinaczkowa, która w ostatnich czasach przezywa swój renesans w Polsce i Europie. W tym artykule przedstawimy Wam pobieżnie, czym jest to nietypowe wspinaczkowe rzemiosło, i czy warto dalej poznawać jego tajniki.
Czym jest wspinaczka hakowa?
Wspinaczka hakowa, zwana wspinaczką metodą sztucznych ułatwień, lub metodą podciągu (ang. Aid climbing), to technika wspinania, w której używamy sprzętu osadzanego samodzielnie w skale, jako chwytów i stopni. Zasadniczo tym wspinaczka hakowa różni się od wspinaczki klasycznej, że o ile w klasyce to naturalne elementy rzeźby skalnej stanowią stopnie i chwyty, to we wspinaczce hakowej za pomocą skomplikowanego systemu sprzętowego przenosimy ciężar ciała z wyżej i wyżej na haki, kostki czy friendy, które osadzamy w szczelinach i nierównościach skały podczas wspinania.
Wspinaczka hakowa - nieco historii
Historycznie wspinanie hakowe największą popularność osiągnęło w pierwszej połowie XX wieku. Wraz z rozprzestrzenianiem się techniki hakowej rosły też kontrowersje wokół takiego sposobu pokonywania ścian. O ile we wspinaczce klasycznej, siła naszych rąk, latami szlifowana technika ruchu, i odporność mentalna stanowią przepustkę do pokonywania coraz to trudniejszych połaci skalnych ścian, tak technika hakowa sprowadza wspinanie do ciągu zawiłych operacji sprzętowych i umożliwia skuteczne pokonanie niemalże każdej ściany, nierzadko w sposób niszczący skałę. Nic więc dziwnego, że tradycjonaliści zawsze odrzucali technikę sztucznych ułatwień nazywając ją „zabójcą niemożliwego”. Wraz z technicznym udoskonaleniem sprzętu wspinaczkowego w drugiej połowie XX wieku nastąpił powrót do wspinaczki klasycznej, jednak technika sztucznych ułatwień doskonalona była zarówno przez amerykańskich mistrzów z doliny Yosemite jak i przez coraz węższe grono zapaleńców z Tatr i Alp. Obecnie w Polsce obserwujemy powrót mody na wspinaczkę hakową.
Style wspinaczki hakowej
Prócz klasyczniej wspinaczki hakowej istnieje jej „ekologiczna” odmiana zwana clean aid. O ile w klasycznej metodzie hakowej wspinacz wbija w skałę niszczące jej strukturę haki z twardej stali, o tyle w technice clean korzystamy jedynie z nowoczesnych nieniszczących skały przelotów – głównie skyhooków oraz stosowanych w tradycyjnej wspinaczce kości i friendów. Co istotne, klasyczne haczenie z powodu znacznej ingerencji w skałę zostało zakazane przeważającej większości rejonów wspinaczkowych, i uznawane jest za nieetyczne. Wspinanie w stylu clean aid można jednak uprawiać wszędzie, gdyż poruszając się tą techniką pozostawiamy skałę nienaruszoną.
Jak się tego nauczyć?
Aby nauczyć się wspinaczki hakowej konieczny będzie kurs u licencjonowanego instruktora. Jedynie osoby najlepiej obeznane ze wspinaczką tradycyjną, sportową i wielowyciągową mogą podjąć ewentualne ryzyko samodzielnej nauki techniki hakowej. Na szczęście wraz ze wzrostem popularności tej formy wspinania przybywa też kompetentnych osób gotowych prowadzić szkolenia ze sztuki haczenia.
Gdzie się wspinać hakowo?
Koniecznie należy pamiętać, że wspinanie hakowe z użyciem młotka i niszczących skałę haków jest zabronione w obszarach skał udostępnionych do wspinania sportowego, a więc niemalże we wszystkich skałach w Polsce. Wskutek tego, wspinanie hakowe uprawiać można w tatrach oraz pomniejszych rejonach skalnych nieeksplorowanych wspinaczkowo. Najlepiej, jeśli mając choć minimalne wątpliwości co do dostępności danego miejsca dla wspinaczki hakowej użyjemy od razu techniki clean aidktóra nie niszczy skały i dla odmiany może być stosowana nawet w rejonach sportowych.
Sprzęt do wspinaczki hakowej
Aby wspinać się hakowo potrzebujemy ogromnej ilości sprzętu. Wynika to z faktu, iż przeloty zakładamy w niewielkich odległościach od siebie, i potrzebujemy szerokiego wyboru kształtów i rozmiarów przelotów by osadzać je zgodnie z rzeźbą skały. Zestaw nowoczesnego wspinacza hakowego zawiera obok ławeczek, (czyli drabinek, które dopinamy do przelotów by podejść do góry), uprzęży. Lin, niezliczonej ilości karabinków i pętli szeroką gamę kości, kości offsetowych i micro, friendów, offsetowych friendów, haków, skyhooków i innych egzotycznych urządzeń jak camhooki czy ballnuty. Naturalnie, zestaw ten zazwyczaj poszerzony jest o cały zbiór tradycyjnych haków od cieniutkich jedynek i RURPów po klasyczne haki typu V.
Reasumując, wspinanie hakowe to zawiłe i egzotyczne hobby, które jednak może być wartościowym uzupełnieniem wachlarza umiejętności każdego wspinacza. Nie zapominajmy jedynie by uczyć się tej sztuki pod okiem doświadczonej osoby, i nigdy nie stosować jej w miejscach do tego niedostosowanych.
Do wspinaczki hakowej zachęcał
Mateusz Sętkiewicz
E-Horyzont Team
