Rysy to najwyższy szczyt w Polsce, o zdobyciu którego marzy niejeden miłośnik górskich wspinaczek. Co ciekawe, mimo stosunkowo dużej trudności, Rysy należą do jednych z najczęściej odwiedzanych szczytów w Tatrach. Bez wątpienia to jednak trasa dla doświadczonych wspinaczy, która wymaga odpowiedniego zaplecza turystycznego i kondycyjnego. Ci, którzy zdecydują się na wejście na Rysy, mogą wybrać dwie drogi: szlak na Rysy od strony polskiej albo szlak na Rysy od strony słowackiej. Każdy z nich różni się nieco poziomem trudności i sposobem podejścia. Przed wejściem na Rysy należy więc szczegółowo przeanalizować trasę i wziąć pod uwagę swoje możliwości.
Skąd pochodzi nazwa?
Istnieje wiele teorii dotyczących genezy nazwy Rysów. Powszechnie uważa się, że wywodzi się ona od ukośnego żlebu, który widoczny jest w masywie góry. W rzeczywistości jednak Rysy swoją nazwę zawdzięczają pożłobionym zboczom całego kompleksu, w skład którego wchodzą Niżne Rysy, Żabi Szczyt Wyżni oraz Żabi Mnich. Nazwa „Rysy” została utworzona przez polskich górali i istnieje w użyciu co najmniej od początku XIX wieku. W późniejszych latach określenie to stosowane było przez polskich turystów dla całej grani, która zamyka kocioł Czarnego Stawu. W połowie XIX wieku turyści niemieckojęzyczni ze strony węgierskiej zaczęli określać szczyt nazwą „Meeraugspitze”, podczas gdy Polacy zawęzili stosowanie nazwy „Rysy” do najwyższego szczytu w grani. Systematyka ta miała z pewnością związek z rozwojem taternictwa oraz zagęszczaniem poszczególnych formacji grzbietu.
Jak wysoki jest szczyt?
Masyw Rysów znajduje się w Tatrach Wysokich i ma trzy wierzchołki. Najwyższy z nich, środkowy, mierzy 2503 m n.p.m., a najniższy 2473 m n.p.m. – oba w całości leżą po stronie słowackiej. Na terenie Polski, tuż przy granicy polsko-słowackiej, znajduje się północno-zachodni wierzchołek, który jest drugim punktem Rysów co do wielkości i mierzy 2499 m n.p.m. Szczyt ten jest najwyższym szczytem w Polsce.
Warto zauważyć, że masyw Rysów charakteryzuje się dużą wysokością względną i wznosi się na wysokość ponad 1100 metrów nad powierzchnię Morskiego Oka. Leży na południowy wschód od niego w punkcie zwornikowym głównego grzbietu Tatr i grani, która odchodzi od niego ku północy, w której znajdują się Niżnie Rysy oraz Wyżni i Niżni Żabi Szczyt. U stóp Rysów leżą Dolina Rybiego Potoku, Dolina Białej Wody i Dolina Mięguszowiecka.
Historia zdobywania „Rysów”
Kto jako pierwszy zdobył szczyt Rysów? Pierwsze odnotowane wejścia:
- latem: Eduard Blásy wraz z przewodnikiem Jánem Rumanem Driečnym starszym dnia 30 lipca 1840 r.
- zimą: Theodor Wundt wraz z przewodnikiem Jakobem Horvayem dnia 10 kwietnia 1884 r.
Wejście Blásyego upamiętnione zostało wzniesieniem w dniu 20 lipca 1891 roku murowanej tablicy, która znajdowała się w północno-zachodnim wierzchołku. Niestety, została rozbita rok później. W podobny sposób uhonorowano wejście na Rysy przez Włodzimierza Lenina w latach 1913-1914. Choć wejście to nie zostało oficjalnie potwierdzone, na szczycie powstała tablica, która wielokrotnie była niszczona. W 1899 roku najwyższy szczyt w Polsce zdobyli z kolei Maria Skłodowska-Curie wraz z mężem, Piotrem Curie.
Ile czasu zajmuje wejście na Rysy?
Na szczyt prowadzą dwa obukierunkowe szlaki turystyczne – jeden od strony polskiej, a drugi od strony słowackiej.
- Szlak na Rysy od strony polskiej – szlak czerwony od schroniska nad Morskim Okiem wschodnim lub zachodnim brzegiem Morskiego Oka na próg Czarnego Stawu, przez Bulę pod Rysami na wierzchołek Rysów.
- Czas przejścia od schroniska nad Morskim Okiem nad Czarny Staw: wejście zajmuje 50 minut, a zejście 40 minut.
- Czas przejścia znad Czarnego Stawu na Szczyt Rysów: wejście zajmuje 3 godziny, a zejście 2 godziny 30 minut.
- Szlak na Rysy od strony słowackiej – szlak niebieski od schroniska nad Popradzkim Stawem Doliną Mięguszowiecką do Żabich Stawów Mięguszowieckich, a następnie szlak czerwony do Chaty pod Rysami, przełęczy Waga i wierzchołka Rysów.
- Czas przejścia od Popradzkiego Stawu do schroniska pod Rysami szlakami niebieskim i czerwonym: wejście zajmuje 2 godziny 15 minut, a zejście 1 godzinę 45 minut.
- Czas przejścia ze schroniska pod Rysami do Rysów: wejście zajmuje 1 godzinę, a zejście 45 minut.
CZYTAJ TAKŻE:
Rysy – trudność szlaków
- Rysy z Morskiego Oka
Szlak na najwyższy szczyt w Polsce w okresie letnim jest tłumnie uczęszczany ze względu na malowniczą panoramę Tatr. Choć trasa, w porównaniu z Orlą Percią i drogą na Mięguszowiecką Przełęcz pod Chłopkiem, nie należy do najtrudniejszych, to należy być do niej dobrze przygotowanym. Poziom trudności wymaga dobrej kondycji oraz posiadania odpowiedniej odzieży i sprzętu turystycznego. Na podejście to powinni decydować się tylko doświadczeni wspinacze.
- Trasa na Rysy od słowackiej strony
Szlak ten cieszy się dużą popularnością wśród turystów nie tylko za sprawą pięknych widoków, lecz także stosunkowo łatwiejszego podejścia na Rysy niż od strony polskiej. Prowadzi łagodnie w głąb Doliny Mięguszowieckiej aż do Chaty pod Rysami. W jedynym występującym na tej trasie trudniejszym miejscu dla ułatwienia podejścia zamontowane zostały nie tylko łańcuchy, lecz także metalowe schody, zwane „stupaczkami”. Dopiero powyżej Chaty nad Rysami szlak staje się bardziej wymagający, prowadząc wśród rumowisk skalnych. Wspinanie nie wymaga jednak użycia rąk. Ekspozycja pojawia się dopiero pod wierzchołkiem Rysów.
Szlak na Rysy: wyprawa na Rysy z Morskiego Oka
- Morskie Oko – Czarny Staw pod Rysami (30 minut)
Od schroniska w Morskim Oku należy poruszać się czerwonym szlakiem. Po minięciu mostu na Rybim Potoku droga wiedzie wzdłuż stawu aż do Wielkiego Piargu, przy którym umiejscowiony jest drogowskaz. W lewo prowadzi szlak wiodący prosto. Po chwili rozpoczyna się podejście po kamiennych płytach. Na wysokości Szerokiego Piargu szlak zakręca w lewo, skąd dochodzimy nad Czarny Staw.
- Czarny Staw pod Rysami – Rysy (3 godziny 20 minut)
Trasa rozpoczyna się od obejścia Czarnego Stawu z lewej strony. Następnie zaczyna się stosunkowo łatwe, ale żmudne podejście, którym dochodzi się do charakterystycznego głazu, skąd rozpościera się malowniczy widok. Dalej wędrówka Długim Piargiem aż do Buli pod Rysami, która stanowi doskonałe miejsce na odpoczynek. Późniejsza wspinaczka wiedzie już tylko przez kamieniste fragmenty wyposażone w łańcuchy. Należy zwracać szczególną uwagę na oznaczenia na tym odcinku, ponieważ nietrudno tutaj o zgubienie. Szlak cały czas stopniowo pnie się w górę – wspinaczka w tej części jest szczególnie męcząca i wymagająca. Po pokonaniu jej dochodzi się na grań, spod której należy skręcić w prawo do Przełączki. To najbardziej niebezpieczne i eksponowane miejsce na szlaku. Po pokonaniu kolejnych wymagających fragmentów z łańcuchami, docieramy w pobliże kopuły szczytowej, spod której zostaje ostateczne podejście na szczyt. Warto wiedzieć, że na samym końcu nie ma już łańcuchów i należy wspinać się z użyciem rąk.
Wejście na Rysy: szlak na Rysy od strony słowackiej
- Szczyrbskie Jezioro – Popradzki Staw (1 godzina 15 minut)
Od stacji w Szczyrbskim Jeziorze należy podążać droga asfaltową. Po minięciu charakterystycznego mostka należy skręcić w prawą odnogę, przejść przez betonowy pomost i skręcić w lewo. Dalej prowadzi już czerwony szlak, który stopniowo zaczyna piąć się w górę. Po kilkunastu minutach dociera się do rozgałęzienia szlaków – należy pozostać przy czerwonym. W dalszej części trasy szlak jest szeroki i wygodny, nie powinien sprawić większych trudności. Przy skrzyżowaniu przed Popradzkim Stawem można udać się drogą asfaltową do schroniska lub ruszyć w lewo na niebieski szlak.
- Popradzki Staw – Żabi Potok (35 minut)
Szlak podąża w głąb Doliny Mięguszowieckiej. Po przejściu przez las świerkowy dociera się do skrzyżowania szlaków nad Żabim Potokiem.
- Żabi Potok – Chata pod Rysami (2 godziny)
Na tej części trasy należy podążać za szlakiem oznakowanym na czerwono. Ścieżka jest już węższa i mocno pnie się w górę. Po drodze mija się drewniane kładki, aż wreszcie dochodzi do rumowisk skalnych. Za Żabimi Stawami Mięguszowieckimi czas na odejście po kamiennym chodniku, które prowadzą do skalnej ściany. W dalszej części wspinaczki można się wspomóc linami i łańcuchami – choć odcinek nie odznacza się wysokim stopniem trudności, to udogodnienia te przydają się szczególnie w przypadku, gdy nawierzchnia jest śliska. W następnym odcinku należy pokonać większe głazy i kamienie, trzymając się blisko ściany. Do pomocy są nie tylko klamry i łańcuchy, lecz także metalowe schody, które wiodą przez najtrudniejszy fragment tego odcinka. Na końcu ukaże się najwyżej położone schronisko w Tatrach – Schronisko pod Rysami.
- Chata pod Rysami – Przełęcz Waga – Rysy (45 minut)
Zaczynając od schroniska, pozostaje już niecała godzina marszu. Czerwony szlak wiedzie wśród rumowisk skalnych i z czasem staje się coraz bardziej stromy. Po dojściu do siodła przełęczy Warga należy skręcić w lewo i podążyć na szczyt ścieżką. Droga pozbawiona jest ekspozycji i większych trudności.
Należy jednak pamiętać, że podana ilość czasu jest liczbą szacunkową. Wszystko zależy od obranego tempa marszu, a także ilości osób na szlaku. Nierzadko zdarza się, że podczas trudniejszych odcinków, szczególnie tych z łańcuchami, tworzą się kolejki, w których trzeba stać niekiedy nawet po kilkanaście minut, co znacznie wydłuża czas wędrówki. Dlatego też planując podróż należy wziąć pod uwagę pewien zapas czasowy, by bezpiecznie dotrzeć do schroniska przed zmrokiem.
Pogoda na Rysach
Każdy wyruszający w Tatry powinien mieć świadomość tego, że tamtejszy klimat charakteryzuje się dużą zmiennością pogody w krótkim czasie. Gwałtowne spadki ciśnienia, duża wilgotność względna powietrza oraz duża roczna suma opadów atmosferycznych to tylko jedne z cech charakterystycznych dla tatrzańskiego krajobrazu. Klimat panujący w Tatrach nosi cechy klimatu wysokogórskiego strefy umiarkowanej i posiada wiele cech charakterystycznych dla klimatu alpejskiego. Występuje tutaj piętrowy układ stref klimatycznych – wraz ze zwiększeniem wysokości o 100 m n.p.m. temperatura powietrza obniża się o 0,5°C. Ponadto w Tatrach nierzadko występuje zjawisko inwersji wyżowej, która sprawia, że w zagłębieniach danego terenu powietrze ma niższą temperaturę niż na stokach. Do tego liczne wiatry: powstający tu lokalny wiatr fenowy, zwany halnym, czy silny Wiatr Orawski sprawiają, że klimat jest tu szczególnie zmienny i wymagający. Bardzo częstym i groźnym zjawiskiem atmosferycznym, utrudniającym wędrówkę, jest również mgła. Ogranicza ona znacznie widoczność, przez co szlaki stają się bardziej niebezpieczne. Dodatkowo również zwiększa wilgotność powietrza, co wpływa na dyskomfort poruszania się.
Podczas wyprawy w góry istotne jest obserwowanie warunków atmosferycznych oraz szybkie reagowanie na ewentualne zmiany. Należy być na nie przygotowanym zarówno pod kątem ubioru (wybór odpowiedniej odzieży turystycznej będzie tutaj nader istotny – koniecznie zabierzcie ze sobą rękawice do wspinaczki! Na odcinkach z łańcuchami mogą one okazać się kluczowym gadżetem, który ułatwi Wam wspinaczkę! Przez dużą wilgotność łańcuchy często są mokre i śliskie, dlatego antypoślizgowe rękawice do wspinaczki ograniczą możliwość ześlizgnięcia się dłoni z łańcucha, a tym samym zmniejszają zagrożenie upadku), jak i pod kątem organizacyjnym – zaplanowanie trasy stosownie do warunków i naszych możliwości oraz ewentualny plan awaryjny.
Planujesz wypad w góry? Odwiedź nasz sklep internetowy e-Horyzont, w którym znajdziesz profesjonalną odzież turystyczną i sprzęt turystyczny, potrzebny w trakcie zaawansowanych wypraw!
