Biegi narciarskie – dyscyplina znacznie mniej popularna od zwykłego biegania, jednak powszechnie znana w naszym kraju dzięki pięknej karcie historii sportu, jaką zapisała swoimi występami Justyna Kowalczyk. Czym są biegi narciarskie z pewnością wiele osób wie, natomiast praktyczne doświadczenie z tą dyscypliną znacznie mniejsza część społeczeństwa. Całkiem niesłusznie, ponieważ w okresie zimowym jest to fantastyczna alternatywa dla zwykłych treningów biegowych.
Czym tak właściwie są biegówki?
Biegi narciarskie to dyscyplina sportu, która jak sama nazwa wskazuje polega na bieganiu, tyle że na nartach. Wyróżnia się dwa style biegów narciarskich. Styl klasyczny, podczas którego narty prowadzimy równolegle do siebie, a ruch zbliżony jest do biegu bez nart, choć polega na wykorzystywaniu momentu ślizgu. Drugim stylem jest tak zwana łyżwa, która polega na ustawianiu nart w „jodełkę” ze zbliżonymi do siebie tylnymi krańcami nart oraz oddalonymi przednimi krańcami nart. Każdy z tych stylów wymaga inaczej przygotowanej trasy narciarskiej. W klasyku będziemy poruszali się po dwóch rowkach szerokości nart, które przypominają szyny wytyczone w śniegu. W łyżwie trasa powinna być szersza i równomiernie ubita np. przez ratrak. W obydwu stylach chodzi o to by poruszać się do przodu poprzez odpychanie się nartami i kijkami, z możliwie jak najskuteczniejszym wykorzystaniem momentu poślizgu na narcie.
Jakie biegówki wybrać? – najważniejsze kwestie
Wybór powinniśmy zacząć od odpowiedzenia sobie na pytanie czy chcemy spróbować jeżdżenia stylem klasycznym czy jeżdżenia łyżwą. Styl klasyczny jest łatwiejszy w opanowaniu i mniej wymagający jeżeli chodzi o jakość przygotowanego śladu. Jesteśmy w stanie nawet poruszać się po nieprzygotowanym śniegu i wytyczać ślad na własną rękę. Styl łyżwowy natomiast jest trudniejszy w opanowaniu techniki, wymaga dobrze przygotowanej trasy, natomiast daje dużą frajdę z prędkości jakie można osiągnąć poruszając się w ten sposób. W obydwu przypadkach warto żebyśmy naszą przygodę rozpoczęli od kilku lekcji z instruktorem, nauczy nas odpowiedniej techniki biegu, dzięki czemu nasze ruchy będą bardziej efektywne, mniej męczące, a co najważniejsze zmniejszą ryzyko doznania kontuzji. Podobnie rzecz wygląda z doborem modelu i długości nart biegowych – najlepiej w tym względzie zaufać ekspertom z wypożyczalni narciarskiej, sklepu sportowego lub instruktora, ponieważ długość i model nart powinny być odpowiednio dopasowane do naszej wagi i wzrostu.
Poza doborem nart biegowych należy pamiętać, że do biegówek dedykowane jest specjalne obuwie. Przy doborze rozmiaru butów do narciarstwa biegowego należy kierować się tą samą zasadą co w przypadku butów do biegania, a mianowicie wybierać długość wkładki o 0,5 cm dłuższą niż w przypadku butów do chodzenia.
Jak przygotować biegówki do trasy?
Aby biegówki odpowiednio nadawały się do wykonania w nich treningu muszą być prawidłowo nasmarowane. Samo smarowanie nart biegowych jest tematem dosyć skomplikowanym, który spokojnie nadawałby się na osobny artykuł. Jest tak ze względu na różne funkcje, które pełnią poszczególne części spodu nart biegowych. W większości narta odpowiada za odpowiedni poślizg, jednak strefa znajdująca się pod butami odpowiada za odbicie i wymaga innego smarowania. Określenie wielkości strefy odbicia na narcie, rodzaju smarów koniecznych do użycia, ich dobór do naszej wagi, odpowiednie wyczyszczenie z pozostałości poprzedniego smarowania i nałożenie prawidłowej warstwy, to czynności które wymagają wiedzy i doświadczenia. Dlatego na początek przygody z biegówkami warto korzystać z wypożyczalni sprzętu gdzie narty czekają już nasmarowane lub z serwisów które oferują profesjonalną usługę smarowania nart. W takim wypadku będziemy mieli pewność że narta będzie w odpowiedni sposób odbijać się i ślizgać.
Jak dbać o biegówki i jak je konserwować?
Regularne smarowanie nart ma również znaczenie dla dłuższej żywotności samych nart. Odpowiednie nasmarowanie zabezpiecza nartę przed wyszczerbieniami, wpływem warunków atmosferycznych i środowiskowych na ich trwałość. Poza smarowaniem dla odpowiedniego dbania o narty przydatne będzie przechowywanie ich w temperaturze pokojowej, pionowo, z dziobami skierowanymi ku górze (np. opartych o ścianę). W dłuższym okresie czasu powinno się również unikać przetrzymywania nart biegowych spiętych ze sobą, skierowanych spodami do siebie. Narty podczas przechowywania nie powinny być wystawione w długim okresie czasu na działanie promieni słonecznych.
CZYTAJ TAKŻE:
Jak ubrać się na biegówki?
Powiedzieliśmy już sobie o specjalistycznych butach, których wymaga jazda na nartach biegowych. Jak sprawa wygląda z pozostałą częścią garderoby, która przyda nam się podczas tej aktywności?
Zaczynając od bielizny i skarpetek, powinny być wykonane z materiałów oddychających, przeznaczonych do uprawiania sportu. Idealnie, gdyby były wykonane techniką bezszwową, co zmniejszy ryzyko obtarć podczas treningu. Jeżeli chodzi o spodnie, dużo zależy od intensywności naszego treningu i pogody jaka będzie w tym czasie panować. Najwygodniejszym rozwiązaniem są legginsy, na które w zimne dni przy małej intensywności biegu można dodatkowo zastosować spodnie wierzchnie (dedykowane narciarstwu biegowemu lub lekkie oddychające spodnie dresowe).
Przy doborze ubioru na górną część tułowia należy kierować się zasadą ubioru na cebulkę, przy wykorzystaniu odzieży technicznej, oddychającej. Pierwszą warstwą powinna być koszulka w formie bielizny termicznej. Przy intensywnym treningu często może nam wystarczyć lekka kurtka przeciwwiatrowa nałożona bezpośrednio na bieliznę. W zimniejsze dni lub podczas wolniejszego tempa biegu pomiędzy warto zastosować warstwę drugą, czyli cienką bluzę z technicznego materiału.
Podczas jazdy na nartach biegowych najbardziej narażone na wyziębienie są głowa i dłonie trzymające kijki narciarskie. Dlatego kluczowe jest założenie na głowę czapki lub chusty (np. Buffa), a na dłonie rękawiczek. Niektóre rękawiczki posiadają po wewnętrznej stronie dłoni panele wspomagające chwytność, co jest przydatne podczas odpychania się kijkami. W słoneczne dni warto pomyśleć również o okularach przeciwsłonecznych, które ochronią oczy przed jasnymi promieniami odbijającymi się od białego śniegu.
Dobre polskie trasy biegowe
Dostępność tras biegowych uzależniona jest od pokrywy śnieżnej występującej w danym terenie. Dla narciarzy biegowych ostatnie lata nie były zbyt łaskawe, szczególnie na północy lub w pobliżu większych miast, gdzie opadów śniegu było bardzo mało lub temperatura była za wysoka by śnieg się dłużej utrzymał. Zima 2020/21 pokazała jednak, że duże zaśnieżenie może się jeszcze zdarzać na terenie całego kraju. W takich momentach od razu jak grzyby po deszczu pojawiają się lokalne wpisy na forach biegowych oraz artykuły w lokalnych serwisach informacyjnych prezentujące zakładane w okolicy ślady do narciarstwa biegowego. Warto śledzić takie informacje, by na trening móc sobie pozwolić możliwie blisko swojego miejsca zamieszkania. Jednak nawet gdy na takie informacje nie trafimy, a pokrywa śnieżna dopisuje, możemy spróbować założyć ślad biegowy samemu lub skrzyknąć się z podobnymi nam pasjonatami, by podzielić się pracą przy wytyczaniu śladu. Na szczęście w takich sytuacjach świadomość społeczna jest co raz większa i ślady potrafią już przetrwać dłuższy czas, nie będąc zadeptywane przez spacerowiczów.
Nawet gdy zima nie dopisuje, są w kraju miejsca gdzie na dobre warunki do narciarstwa biegowego możemy liczyć niemal każdej zimy. Na pierwszym miejscu należy wymienić Jakuszyce przy Szklarskiej Porębie, zwane mekką polskich biegów narciarskich. Możemy tu liczyć na kilometry zadbanych tras biegowych wytyczonych w Górach Izerskich. Odbywa się tutaj również najsłynniejszy w kraju bieg narciarski, a mianowicie Bieg Piastów. Krótsze ale również malownicze trasy narciarskie znajdziemy w znajdującym się po drugiej stronie masywu Karkonoszy Karpaczu lub po drugiej stronie Izerów Świeradowie-Zdrój. Doskonała infrastruktura do narciarstwa biegowego czeka również we wschodniej części Sudetów, a mianowicie w okolicach Lasówki – Spalonej. Znajdziemy tam ok. 150 km tras narciarskich. Jadąc dalej na wschód i wkraczając już w pasmo Beskidów, na trasy narciarskie możemy wybrać się do Wisły, gdzie czekają szerokie zmodernizowane trasy dla miłośników biegówek. W najpopularniejszych polskich górach czyli Tatrach czekają trasy przy stadionie biathlonowym w Kirach oraz u wylotu Doliny Chochołowskiej. Są to jednak krótkie pętle na których można kręcić okrążenia by zebrać zakładany dystans treningu. Warto rozważyć również podróż do naszych południowych sąsiadów – Czechów, którzy infrastrukturę do narciarstwa biegowego mają rozbudowaną nieporównywalnie bardziej niż po naszej stronie granicy.
Jeżeli lubisz biegać lub po prostu lubisz być aktywny fizycznie i szukasz ciekawej dyscypliny sportu na okres zimowy, zdecydowanie spróbuj przygody z biegami narciarskimi.
