Hiking, trekking, backpacking – czym charakteryzują się te aktywności? Dlaczego warto wędrować? Jak na ludzki mózg wpływa obcowanie z naturą? Czego potrzebujemy, żeby rozpocząć swoją przygodę z turystyką pieszą? Na te i wiele innych pytań odpowiadamy w niniejszym artykule.
Wieczna tułaczka – dlaczego wędrujemy?
Wędrowanie stanowi nieodłączną część ludzkiej egzystencji. Nie jest ono związane wyłącznie z podziwianiem niesamowitych, zapierających dech w piersiach krajobrazów. Wędrówka uczy człowieka, jak stawiać czoła wyzwaniom, poszerza horyzonty, a także kształtuje ludzki charakter.
Podróż pozwala nam dowiedzieć się więcej o sobie, odnaleźć spokój, szczęście i spełnienie. Może być także doskonałym sposobem na ucieczkę od wewnętrznych rozterek i bieżących problemów.
- CZYTAJ TAKŻE -
Trekking, hiking, backpacking – jak współcześnie podróżujemy?
Obecnie, outdoorowe aktywności zyskują coraz większą popularność, pojawia się też zróżnicowana nomenklatura, w której warto się orientować. Najpopularniejszymi typami aktywności są trekking, hiking i backpacking.
Definicja trekkingu
Rozpoczynając rozważania o trekkingu, warto odnieść się do historii, a konkretnie do XIX-wiecznej Afryki. W tym czasie lud Burów wypierany był przez osadników angielskich, tzw. Voortrekkerów. Około 14 000 Burów zmuszonych było opuścić Kolonię Przylądka, wędrując w głąb Afryki, na północny wschód. Okres ten nazwano Groot Trek – czyli Wielką Wędrówką, a słowo trekking nawiązuje właśnie do tego wydarzenia. Dużo później, bo dopiero w latach 50. XX w., pojęcia trekking zaczęto używać do nazywania aktywności turystycznej.
Definicja trekkingu sugeruje, że jest to forma turystyki, która ma miejsce w trudnych warunkach, zarówno terenowych (np. góry, dżungle, wąwozy) jak i klimatycznych (np. pustynie, lodowce). Przyjęło się, że trekking kojarzony jest z wędrówką górską, jednak nie należy utożsamiać go tylko i wyłącznie z górami.
Czym jest hiking?
Czym natomiast jest hiking? Jest to angielski zwrot oznaczający piesze wędrówki. W jego przypadku do czynienia mamy z długą, energiczną wędrówką po szlakach, nie tylko na terenie górskim.
Jaka jest w takim razie różnica między hikingiem a trekkingiem? Najprościej rzecz ujmując, hiking jest łagodniejszą wersją trekkingu, pozbawioną utrudnień i niedogodności, charakterystycznych dla tego drugiego. Hiking zdecydowanie bardziej przypomina aktywny, dynamiczny spacer na mało wymagających szlakach. Często uprawiany jest przez całe rodziny. Jest on zdecydowanie bardziej odpowiedni dla osób, które dopiero chcą rozpocząć swoją przygodę z outdoorem.
Kilka słów o backpackingu
Ostatnią z omawianych outdoorowych aktywności jest backpacking (od ang. backpack, oznaczającego plecak). Jest to przemierzanie świata z wyprawowym ekwipunkiem na plecach.
Na taką formę aktywności decydują się osoby, które lubią ciągle życie w podróży oraz cenią sobie takie wartości, jak mobilność czy wolność. Backpackersi często odwiedzają miejsca poza utartymi szlakami, pragnąc zasmakować lokalnego życia. Co do zasady, zwolennicy backpackingu nie przemierzają miejsc wymagających terenowo. Częściej niż podziwiających okazałą przyrodę, możemy ich spotkać w miejskiej dżungli – w przeciwieństwie do fanów trekkingu, których ekscytują niezwykłe, naturalne krajobrazy.
Formy trekkingu: pustynny, tropikalny, lodowcowy, polarny, na bagnach, na wulkanach
Istnieje wiele różnych form trekkingu, a wszystkie z nich, jak sugeruje definicja, uprawia się w raczej w trudnych warunkach i w często powszechnie niedostępnym terenie.
Jedną z najpopularniejszych form jest trekking klasyczny (górski).
Należy przy tym zaznaczyć, że nie stanowi on najtrudniejszej spośród górskich aktywności. W tym zakresie umiejscawia się go gdzieś pomiędzy hikingiem, a wspinaczką górską, uprawianą na terenach na tyle wymagających i stromych, że do utrzymania równowagi niezbędne jest używanie rąk.
Obecnie coraz więcej zwolenników trekkingu wybiera mniej oczywiste kierunki podróży i zapuszcza się na przykład na pustynie. Oprócz trekkingu klasycznego wyróżniamy m.in. następujące jego formy:
- trekking pustynny – dużą popularnością cieszy się np. jordańska pustynia Wadi Rum, słynąca z malowniczych skał, piaskowców, surowych „marsjańskich” krajobrazów, przepaści i prehistorycznych malowideł naskalnych;
- trekking tropikalny – zapierające dech w piersiach będzie na pewno wędrowanie po Kardamonowych Wzgórzach na południu Indii, podziwiając urzekającą zieleń, plantacje przypraw i pola herbaciane;
- trekking lodowcowy – wycieczki, w ramach których przewodnicy oprowadzają po lodowcu pasjonatów trekkingu organizowane są m.in. w Parku Narodowym Folgefonna w Norwegii;
- trekking polarny – można go uprawiać np. na norweskiej wyspie Spitsbergen, gdzie entuzjaści trekkingu delektują się surowym krajobrazem Arktyki;
- trekking na bagnach – wędrówkę na takim terenie zapewnią odwiedziny dzikich zakątów Mazowieckiego Parku Krajobrazowego, gdzie znajduje się Bagno Całowanie – jedno z największych torfowisk Mazowsza;
- trekking na wulkanach – wędrowanie po czynnym wulkanie należy z pewnością do niezapomniałych wrażeń. Podczas wędrówki na wulkan Batur na wyspie Bali można zjeść jajka usmażone na gorącej wulkanicznej skale, podziwiać jezioro Batur i tarasowe pola ryżowe.
Ponadto, niektórzy uważają, że trekking nie wymaga poruszania się na nogach i do aktywności tej zaliczają m.in. wypady na nartach skiturowych, wycieczki rowerowe, czy też spływy kajakowe. Dodatkowo, istnieje również klasyfikacja trekkingu ze względu na pory roku, w których jest on uprawiany i w tym zakresie wyróżniane są takie jego formy jak trekking letni i trekking zimowy.
Trekking na wulkanie Etna. Fot. Natalia Karolak.
Polski trekking, czyli trekking klasyczny (górski) – dlaczego Polacy najczęściej wybierają tę formę wypadów górskich?
Góry, swoim pięknem, tajemniczością i niedostępnością od wieków fascynowały ludzi. Przypisywano im rozmaitą symbolikę, niekiedy stanowiły miejsce kultu, wyobrażano sobie, że są siedzibą bogów.
Atrakcyjne górskie krajobrazy do dzisiaj przyciągają jak magnes, a pokonywanie przełęczy i wzniesień oraz zdobywanie górskich szczytów zapewnia nam solidną dawkę adrenaliny, niesamowitą satysfakcję i ekscytujące przeżycia.
Pewnie właśnie dzięki temu trekking górski cieszy się tak ogromną popularnością także w Polsce, któremu sprzyja ukształtowanie terenu naszego kraju i dostęp do stosunkowo wysokich gór.
Na terenie Polski położone są trzy główne łańcuchy górskie – Góry Świętokrzyskie, Karpaty i Sudety. Każdy z nich podzielony jest na kilkanaście różnorodnych pasm. Zróżnicowanie polskich gór jest związane z ich położeniem, wysokością poszczególnych szczytów, a także konkretnymi cechami otaczającego je krajobrazu.
Widok na Dolinę Gąsienicową z masywu Kościelca. Fot. Natalia Karolak.
Przemyślany wybór szlaków – jak dobrać je do swoich potrzeb?
Wybierając się na pieszą wędrówkę warto się solidnie przygotować. Wycieczkę należy skrupulatnie zaplanować, mając na uwadze trudność trasy i warunki pogodowe oraz pamiętając o skompletowaniu niezbędnego sprzętu. Należy zadbać także o odpowiednią formę – jeżeli na co dzień nie uprawiamy sportu, najprawdopodobniej będziemy mieć problem z przejściem długiej i wymagającej trasy. Wycieczkę możemy zaplanować na własną rękę lub wybrać jedną z oferowanych w sieci. Najważniejsze jest aby dopasować trudność szlaku do swoich możliwości.
Łatwiejsze wycieczki najczęściej opierają się na całodniowych wędrówkach po przystępnym terenie na wyznaczonych ścieżkach. Trudniejsze dla niedoświadczonego podróżnika mogą okazać się trekkingi poza szlakami, w mniej przystępnym regionie np. trekking w Kirgistanie, czy w Armenii. Istnieją także szlaki wyjątkowo wymagające, do których niezbędna jest odpowiednia sprawność psychofizyczna, a trekking na nich ma charakter ekspedycji, np. poruszanie się w obrębie Arktyki czy trasa do bazy pod K2.
Na trekking wybieramy się najczęściej z ekwipunkiem na plecach, zawierającym m.in. namiot i sprzęt biwakowy. Możemy wędrować także „na lekko”, tj. zabierając ze sobą tylko podręczny plecak, podczas gdy ciężki bagaż transportowany będzie przez zwierzęta lub auto asekuracyjne.
Zawsze już na etapie planowania wyprawy warto zdecydować, czy podczas wycieczki będziemy spali u lokalnych gospodarzy, czy wyłącznie we własnych namiotach.
W Polsce występuje sporo szlaków o umiarkowanej długości, które nie wymagają skomplikowanej logistyki. Należy do nich m.in. Mały Szlak Beskidzki, Główny Szlak Świętokrzyski czy Szlak Trzech Pogórzy.
Jak góry i las wpływają na pracę mózgu? Trekking i hiking a nasz organizm
Czy outdoorowe aktywności takie jak trekking i hiking mogą poprawić funkcjonowanie naszego mózgu? Oczywiście, że tak!
- Wędrowanie uwalnia endorfiny, one zaś obniżają naszą wrażliwość na stres i ból, sprawiając, że czujemy się lepiej. Ponadto aktywność fizyczna wywołuje neurogenezę, będącą początkiem narodzin nowych komórek nerwowych hipokampu, który jest kluczowym obszarem mózgu, odpowiedzialnym za zapamiętywanie i uczenie się.
- Dodatkowo badanie przeprowadzone na Uniwersytecie Stanford w 2015 r. wykazało, że spędzanie czasu w środowisku naturalnym pomaga uspokoić część mózgu powiązaną z powstawaniem ewentualnych chorób umysłowych.
- Kontakt z przyrodą jest dobry dla mózgu również dlatego, że drzewa wytwarzają fitoncydy – związki chemiczne, które przyczyniają się m.in. do obniżenia poziomu kortyzolu, zwanego hormonem stresu. W Japonii coraz większą popularność zyskuje tzw. shinrin-yoku (leśna kąpiel) – praktyka filozoficzna, zgodnie z którą spędzanie czasu w lesie pozwala człowiekowi czuć się zdrowszym, spokojniejszym oraz szczęśliwszym.
Czy wędrówka jest dobrym sposobem na zrzucenie wagi i jaki to rodzaj ćwiczeń?
Wędrowanie może być zaliczone do tzw. treningu wytrzymałościowego, zwanego inaczej treningiem cardio, tlenowym lub aerobowym.
Trening wytrzymałościowy to uniwersalny sposób ćwiczeń – bez względu na wiek, płeć czy sprawność fizyczną może skorzystać z niego niemal każdy człowiek. Regularne wędrowanie z umiarkowaną prędkością wpływa pozytywnie na wydajność i wytrzymałość naszego organizmu. Wędrowanie w górach, z uwagi na mniejszą zawartość tlenu na wysokościach, mobilizuje nasz układ oddechowy oraz krwionośny do intensywniejszej pracy. Osoby otyłe powinny jednak szczególnie uważać i unikać pokonywania wysokich wzniesień, gdyż schodzenie po stromych zboczach obciąża stawy.
Ponadto, wędrówkę po cięższych podejściach, w których występują elementy wspinaczki można potraktować jako tzw. trening interwałowy – przeznaczony dla osób o dobrej kondycji. Trening tego typu charakteryzuje się zmienną intensywnością (dłuższe okresy umiarkowanego wysiłku przeplatane są krótkimi okresami bardzo intensywnego wysiłku). Nasila on lipolizę, stymuluje wydzielanie hormonu wzrostu oraz zwiększa powysiłkowy dług tlenowy, co w konsekwencji prowadzi do spalania tkanki tłuszczowej. Jest ona najefektywniej spalana, gdy wchodzimy pod górę, wtedy też mięśnie zmuszane są do intensywnego wysiłku. Jednakże, należy pamiętać, że w górach nie warto się spieszyć, gdyż może to grozić kontuzją lub wypadkiem. Priorytetem powinna być radość z otaczających nas krajobrazów i natury, a gubienie zbędnych kilogramów – jedynie dodatkową korzyścią.
- CZYTAJ TAKŻE -
-
TATRY ZIMĄ PIERWSZY RAZ - JAK SIĘ PRZYGOTOWAĆ. PROPOZYCJE ŁATWYCH SZLAKÓW DLA POCZĄTKUJĄCYCH >
-
WAKACJE POD NAMIOTEM W POLSCE - JAKIE MIEJSCE WYBRAĆ I O CZYM WARTO PAMIĘTAĆ? >
-
JAK SPAKOWAĆ PLECAK TURYSTYCZNY PRZED WYJŚCIEM W GÓRY? SYSTEM NOŚNY MA ZNACZENIE! >
-
FJORD NANSEN - TEST TERMOSU HONER 0,7 L >
Ekwipunek: 10 rzeczy niezbędnych do uprawiania turystyki pieszej
W doborze odpowiedniej odzieży oraz sprzętu, niezbędna jest znajomość charakteru wędrówki (w jakie miejsce wyruszamy?, na jaki czas?, jaki dystans będziemy musieli przemierzyć?, jak trudna technicznie będzie wędrówka?, jakie ukształtowanie terenu napotkamy?), a także warunków pogodowych (o jakiej porze roku i w jakim klimacie będziemy wędrować?, jaką pogodę napotkamy?).
Jest jednak podstawowy zestaw rzeczy które powinniśmy zabrać na każdą długodystansową pieszą wędrówkę:
Koszulka termoaktywna Fjord Nansen Halsa
Bielizna termoaktywna – sprawdzi się szczególnie zimą, przy niskich temperaturach. Jej głównym zadaniem jest utrzymywanie stałej temperatury naszego ciała oraz odprowadzanie wilgoci, chroniąc nas przed przegrzaniem.
Skarpety termoaktywne – zapewnią nam odpowiedni komfort termiczny. Zimą ochronią nasze stopy przed wychłodzeniem, a latem odprowadzą nadmiar ciepła i wilgoci na zewnątrz. Żeby tak się stało powinny być wykonane ze specjalnych materiałów tj. wełny merino / odpowiednich materiałów syntetycznych.
Spodnie Jack Wolfskin Overland Zip Away
Spodnie turystyczne – na letnie wędrówki doskonale sprawdzą się cienkie spodnie stretchowe lub softshellowe. Ważne, aby były one przewiewne, szybkoschnące, elastyczne oraz nie krępowały ruchów. Dodatkowym atutem będą odpinane nogawki. Jeśli wybieramy się na wędrówkę po skałach bardzo dobrym rozwiązaniem będą spodnie ze wzmocnieniami w newralgicznych miejscach, takich jak kolana czy dół nogawek, zapobiegającymi rozdarciom. W okresie zimowym zdecydowanie lepiej sprawdzą się natomiast ocieplane spodnie z membraną.
Polar męski Jack Wolfskin Savo
Bluza polarowa – jej zadaniem jest utrzymanie ciepła, a także odprowadzenie pary wodnej przy wytężonym wysiłku. Zawsze warto mieć ją w plecaku – nawet latem, gdyż w lesie czy górach potrafi być dość chłodno.
Kurtka Jack Wolfskin Eagle Peak
Kurtka wodoodporna – niezbędna do uprawiania turystyki pieszej, zwłaszcza w deszczowe dni. Powinna charakteryzować się niewielką wagą, elastycznością oraz solidną membraną (taką, która ochroni nas przed deszczem, wiatrem i będzie charakteryzowała się odpowiednią oddychalnością). Warto wybierać modele wyposażone we wzmocnienia w okolicach ramion – szczególnie kiedy podróżujemy z dużym plecakiem.
Buty trekkingowe Meindl Litepeak Gtx
Buty turystyczne – masywne, wysokie, ocieplane modele wyposażone w membranę są zdecydowanie bardziej polecane na zimowe wojaże, natomiast lekkie, niskie, przewiewne buty okażą się niezastąpione wiosną i latem podczas wędrówek po płaskich terenach. Jeżeli zamierzamy podróżować po skałach lub kamieniach warto zwrócić uwagę na podeszwę, która odpowiada na przyczepność oraz wygodę. Powinna ona być twarda, solidna oraz wyposażona w głęboki bieżnik.
Plecak trekkingowy Deuter Futura 30 L
Plecak turystyczny – pozwala nam w wygodny i bezpieczny sposób przenosić najpotrzebniejsze rzeczy. Warto zawsze zabierać go ze sobą, niezależnie czy wybieramy się na jednodniową wędrówkę czy kilkudniowy trekking. Plecaki turystyczne mogą mieć różne pojemności – występują zarówno modele o pojemności mniejszej niż 10 l, jak i większej niż 70 l. Warto zwrócić uwagę na pas biodrowy, piersiowy i system nośny, w który wyposażony jest plecak – część modeli wzmocniono za pomocą sztywnego stelażu, inne nie. Ponadto, niektóre modele posiadają w zestawie pokrowiec chroniący przed wodą, kieszeń na kask, gwizdek alarmowy, camelbak lub uchwyty i paski niezbędne do przytroczenia potrzebnego sprzętu.
Niezwykle istotnie okazać się może także zabranie na wędrówkę następujących elementów wyposażenia:
- prowiantu oraz wody / termosu z ciepłym napojem (w przypadku wędrówek w mroźne rejony);
- w przypadku słonecznej pogody – akcesoriów zapewniających ochronę przed słońcem, takich jak okularów przeciwsłonecznych, kremu z filtrem i czapki;
- akcesoriów pierwszej pomocy, apteczki, multitoola, koca ratunkowego oraz latarki czołówki.
