Kolory szlaków – który z nich jest najłatwiejszy?

Gdyby nie szlaki turystyczne, nasze wędrowanie po górach byłoby o wiele trudniejsze. Rzetelne oznaczenia nie tylko umożliwiają nam łatwiejsze planowanie i organizowanie wędrówki, lecz także podnoszą poziom naszego bezpieczeństwa. Bez względu na to, czy wybieramy się na jednodniowy trekking, czy na kilkudniową wyprawę w wyższe partie gór, powinniśmy przyjrzeć się bliżej oznaczeniom i kolorom szlaków turystycznych, aby właściwie zrozumieć ich znaczenie. Nie wszyscy wiedzą, co oznaczają kolory szlaków, które napotykamy podczas wędrówek i jak należy je interpretować. Co powinny nam sugerować poszczególne oznaczenia i dlaczego tak ważna jest ich prawidłowe zrozumienie?

Zanim wyruszysz w góry…

Wyprawa w góry to znakomity sposób na spędzenie wolnego czasu. Malownicze widoki, zachwycająca przyroda i aktywność na świeżym powietrzu to tylko jedne z zalet wędrówek w wyższych partiach terenu. Wycieczki w góry przyciągają zarówno profesjonalistów i miłośników bardziej wyczynowych sportów, jak i wszystkich, którzy chcieliby po prostu odbyć wędrówkę po pięknych terenach otoczonych górami, jeziorami i dolinami. W Polsce szlaków nie brakuje – dzięki różnemu stopniowi ich zaawansowania każdy z nas wybierze trasę dostosowaną do swoich możliwości i umiejętności. Pamiętajmy, że planując trasę, musimy brać pod uwagę kilka ważnych aspektów, takich jak: stopień zaawansowania wspinaczkowego, poziom kondycji, warunki pogodowe oraz odległości pomiędzy schroniskami i zejściami ze szlaku. Wszystko po to, aby zapewnić sobie i współtowarzyszom podróży maksymalne bezpieczeństwo. Przed wyruszeniem na szlak należy skrupulatnie zaplanować całą wędrówkę i zapoznać się z przebiegiem szlaków turystycznych.

Czym jest szlak turystyczny?

Przez szlak turystyczny rozumie się trasę oznaczoną specjalnymi symbolami, które wyznaczają jej przebieg i ułatwiają odnalezienie właściwej drogi. Ze względu na sposób przemieszczania się zarząd główny Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego wyróżnia następujące szlaki:

• piesze (górskie i nizinne);
• rowerowe (górskie i nizinne);
• kajakowe;
• jeździeckie;
• narciarskie.

Nie jest to jednak jedyny sposób podziału szlaków. Biorąc pod uwagę zwiedzane obiekty i charakter szlaku, można podzielić je na szlaki:

• historyczne;
• przyrodnicze;
• pielgrzymkowe.

Szlaki turystyczne – w jakim celu się je stosuje?

Szlaki turystyczne są wytyczone i oznaczone w celu ułatwienia turystom dotarcia do najciekawszych miejsc regionu i łatwiejszego przemieszczania się w górach. Szlaki lądowe wykorzystują drogi i ścieżki biegnące w terenie, a szlaki wodne przebiegają przez spławne akweny i cieki wodne. Warto mieć świadomość, że w Polsce na obszarach parków wodnych i rezerwatów przyrody szlaki turystyczne są zazwyczaj jedynymi dopuszczalnymi trasami, po których mogą się poruszać osoby nieposiadające specjalnego zezwolenia.

Powstanie szlaków turystycznych w Polsce

Pierwsze szlaki turystyczne w Polsce wytyczono już w roku 1887 przez Towarzystwo Tatrzańskie. Obecnie przez nasz kraj przebiega około 63 tysiące szlaków pieszych, rowerowych, narciarskich, konnych oraz wodnych. Na stronie internetowej PTTK możemy znaleźć instrukcję dotyczącą Znakowania Szlaków Turystycznych, jednakże nie uwzględnia ona wytycznych dotyczących kolorów.

Znakowanie szlaków na terenie Polski

W Polsce za znakowanie szlaków turystycznych odpowiada PTTK. Z kolei na terenie Parków Narodowych znakowaniem szlaków zajmuje się jego dyrekcja w porozumieniu z PTTK. Na terenie naszego kraju oznakowanie szlaków wyraża się poprzez trzy poziome i przylegające do siebie paski, które umieszczane są na drzewach, skałach i murach wiodących wedle szlaku. Dwa zewnętrzne paski są barwy białej, natomiast środkowy jest barwy innej niż biała (odpowiednio: czerwonej, niebieskiej, żółtej, zielonej lub czarnej). Typowy znak turystyczny ma wymiary 9x15cm. Powinny być umieszczone w taki sposób, aby zachowana była widoczność kolejnego znaku do przodu i do tyłu, przy czym nie rzadziej niż co 50 m.

Dodatkowo szlakom oznakowanym w ten sposób może towarzyszyć odpowiednia infrastruktura:

• tablice z opisem o szlaku;
• przejścia;
• miejsca do odpoczynku i ochrony przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi;
• sztuczne ułatwienia (spotykane zwłaszcza na terenach wysokogórskich) w postaci schodów, poręczy, drabinek, klamr, łańcuchów itp.

CZYTAJ TAKŻE:

• Najtrudniejsze szlaki w Tatrach: o jakich mowa i co należy o nich wiedzieć?
• Najwyższa góra w Polsce: ciekawostki, informacje praktyczne i wszystko, co powinieneś wiedzieć o najwyższych szczytach w Polsce
• Wejście na Rysy – o czym należy pamiętać?
• Zwierzęta w górach: czy znasz zwierzęta Tatrzańskiego Parku Narodowego?

Podążanie za szlakami

Zgodnie z zarządzeniem PTTK wszystkie szlaki muszą zaczynać się w centralnych punktach miejscowości lub przy przystankach komunikacji zbiorowej. W przypadku mniejszych miasteczek lub osad przyjmuje się, że powinny one zaczynać się w jednym miejscu. Wynika to z tego, że znaki malowane są dla turystów i to ich komfort oraz bezpieczeństwo stanowią przy oznaczaniu szlaków zasadę nadrzędną. Aby turysta podążający za konkretnym kolorem szlaków w górach nie zgubił się, szlak danego koloru nie może krzyżować się ze ścieżką oznaczoną tym samym kolorem. Zasadniczo, aby uniknąć możliwości pomyłki i pomylenia szlaku, zaleca się, aby dwa szlaki podobnego koloru nie przebiegały zbyt blisko siebie. Zalecenie to obowiązuje także w przypadku szlaków, które dochodzą do granic państwa. Na terenie Tatr kolory szlaków turystycznych dobierane są więc ze szczególną ostrożnością – niekiedy zdarza się, że ścieżki rozwidlają się lub kończą na głównej grani lub mają swoje przedłużenie już za granicą kraju. Nade wszystko obowiązuje jednak zasada, zgodnie z którą znakowanie szlaków musi być spójne. Wybierając się w góry po słowackiej stronie, zwróćmy uwagę na to, że tam używane są jedynie cztery kolory znaków turystycznych – czarna barwa nie jest używana.

Kolory szlaków w górach – co oznaczają?

Kolory szlaków mogą mieć związek z ich długością, przebiegiem, a także stopniem ważności. Znawcy Tatr i turystyki tatrzańskiej potrafią wyjaśnić przydatność kolorów szlaków turystycznych w odtwarzaniu historii danego obszaru. Nie wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że równie ważna, co praktyka znakowania szlaków, jest praktyka ich zamykania. Na terenie Tatr istnieje wiele szlaków turystycznych, które niegdyś były jednym szlakiem, a dzisiaj są częściowo zamknięte. Na Portalu Tatrzańskim możemy znaleźć przykłady takich procesów:

• ślepy szlak prowadzący znad Czarnego Stawu na Przełęcz pod Chłopkiem – niegdyś zielone szlaki prowadziły na stronę słowacką, aż nad Wielki Staw Hińczowy;
• szlak na Wrota Chałubińskiego – dzisiaj czerwone znaki urywają się na przełęczy, podczas gdy kiedyś prowadziły dalej, aż nad Ciemnosmreczyńskie Stawy;
• ścieżka z Podbańskiego na Błyszcz, która na Pyszniańskiej Przełęczy zmienia kolor z niebieskiego na czerwony, mimo tego, że w pobliżu nie ma żadnego rozwidlenia. Jest to pozostałość dawnej drogi prowadzącej z przełęczy na Halę Ornak;
• szlak Zawory – Gładka Przełęcz szlaku czerwonego, który dawniej prowadził aż do Doliny Pięciu Stawów.

Kolory szlaków turystycznych a poziom trudności

Przed wyruszeniem w góry każdy z nas powinien nie tylko wyposażyć się w odpowiednią odzież turystyczną lub profesjonalny sprzęt, lecz także dowiedzieć się nieco więcej o oznaczeniach i kolorach szlaków turystycznych. Przede wszystkim dla własnego bezpieczeństwa. Pamiętajmy, że pogoda w górach bywa zmienna, a i wypadki losowe się zdarzają. Im szerszą wiedzę w tym temacie posiądziemy, tym lepiej będziemy w stanie zaplanować wędrówkę i uniknąć ewentualnych konsekwencji.

Nierzadko spotykamy się z przekonaniem, jakoby kolory szlaków turystycznych odnosiły się do ich poziomu trudności. Z pewnością sporej części z nas zdarzyło się usłyszeć, że ktoś planuje wędrówkę na podstawie koloru szlaków, które w jego przekonaniu oznaczają trudność trasy, jaka jest do pokonania. Wielu turystów powtarza mit, który nie ma nic wspólnego z rzeczywistością: czerwone i czarne szlaki są najtrudniejsze, żółte to średni poziom trudności, a zielone i niebieskie najłatwiejsze. Nic bardziej mylnego! Kolor, jakim oznaczony jest dany szlak, nie ma związku z jego trudnością. Inaczej jest w przypadku szlaków narciarskich, gdzie kolor rzeczywiście określa stopień trudności trasy narciarskiej.

Kolory szlaków w górach

Co zatem oznaczają kolory szlaków turystycznych? Wedle jednej z koncepcji znakowania szlaków turystycznych, oznaczane są one w sposób następujący:

• kolor czerwony – oznacza zazwyczaj główny i najważniejszy szlak na danym terenie. Czasami jednak kolorem tym oznaczone są także inne szlaki biegnące na danym terenie, które niekoniecznie są szlakiem głównym. Szlak czerwony prowadzi zwykle przez najbardziej spektakularne i ciekawe krajobrazowo miejsca danego regionu, a w wyższych górach wiedzie zazwyczaj przez najwyższe kulminacje danego pasma. Należy mieć na uwadze, że szlak ten nie obejmuje jednak wszystkich punktów wartych zobaczenia – często do interesujących miejsc nie są w ogóle poprowadzone szlaki turystyczne;
• kolor niebieski – szlak niebieski to drugi, co do ważności szlak. Wyznacza on szlaki pokonujące długie odległości (dalekobieżne). Wyznacza więc dłuższy dystans, nie będąc przy tym szlakiem głównym;
• kolor żółty – służy do oznaczania szlaków łącznikowych, a czasami także dojściowych;
• kolory zielony – odnosi się do szlaków doprowadzających do charakterystycznych miejsc. Niekiedy szlak zielony to także szlak łącznikowy lub dojściowy;
• kolor czarny – stosowany zdecydowanie najrzadziej, głównie z racji na stosunkowo małą widoczność. Oznacza krótki szlak dojściowy.

Należy mieć na uwadze, że oznaczenia te są jedynie umowne i coraz częściej spotyka się odstępstwa od wymienionych powyżej reguł. Informacje takie znajdziemy nawet na oficjalnej stronie GOPR-u. Jedno jest pewne – w żadnym razie nie możemy oceniać trudności szlaku na podstawie jego koloru.

Przygotowanie na wędrówkę górskim szlakiem turystycznym

Szlaki bywają różne, dłuższe, krótsze, mniej lub bardziej wymagające, zmieniają też swój charakter w zależności od pory roku. Niezależnie jednak od terenu i terminu wędrówki, jest kilka rzeczy, o których warto pamiętać i które znacząco są w stanie podnieść bezpieczeństwo i komfort pobytu w górach. Przede wszystkim należy pamiętać o stosownym ubraniu się na dany szlak, tak, by być przygotowanym na każdą ewentualność. Obowiązkowym elementem będą buty trekkingowe, o wyraźnej podeszwie, wysokości i twardości dostosowanej do trasy – tej kwestii nie warto bagatelizować. Dodatkowo dobrze jest ubrać się warstwowo, tak, by przy skórze mieć bieliznę termoaktywną, następnie warstwę termiczną (np. polar), a następnie kurtkę. Niezależnie od pory roku dobrą praktyką jest też zabieranie ze sobą kurtki przeciwdeszczowej, która jednocześnie chroni przed wiatrem i z pewnością przyda się na szczytach, a może być również niezbędna w trakcie marszu. Co do ekwipunku, to podstawą jest wygodny plecak z dobrym systemem nośnym – nie musi być wcale duży, ważne by zmieścił najważniejsze przedmioty. Ponadto zawsze należy mieć ze sobą naładowany telefon w razie potrzeby dzwonienia po pomoc, mini apteczkę z plastrami i bandażem, a także papierową mapę, która kosztuje niewiele, a w przypadku zgubienia się na szlaku ratuje skórę. W górach nie zawsze natkniemy się na schroniska, dlatego też powinniśmy być samowystarczalni i mieć ze sobą zapas wody i przekąsek.