Marzenia same się nie spełniają, trzeba je po prostu zacząć realizować. Jeśli wśród wielu swoich marzeń masz także latanie, podpowiem Ci, jak zacząć latać szybowcem.
Na początek - lot zapoznawczy
Nim zaczniesz poważnie przygotowywać się do rozpoczęcia szkolenia szybowcowego, warto byś wybrał się na lot zapoznawczy. To dobry sposób by się upewnić, czy lot szybowcem to jest właśnie to, czego oczekiwałeś i czy dobrze się czujesz w jego kabinie. Pozwoli to na utwierdzenie się w decyzji o zostaniu szybownikiem, pokaże też ewentualne ograniczenia.
Takie loty są organizowane w wielu miejscach w Polsce - w aeroklubach i prywatnych ośrodkach lotniczych, także przez firmy zajmujące się zawodowo działalnością turystyczną związaną z lataniem. W większości wypadków będą to miejsca, które zajmują się także szkoleniem szybowcowym - taka wizyta na lotnisku i lot zapoznawczy pozwoli nam zatem ocenić, czy warto w danym ośrodku podjąć dalsze szkolenie.
Loty zapoznawcze odbywają się w szybowcu dwumiejscowym, dostosowanym do szkolenia, pasażer siedzi w kabinie w pierwszym fotelu - na miejscu pilota-ucznia. Loty odbywają się ze startu za wyciągarką lub z holu za samolotem i trwają od 10 minut nawet do godziny. Pilot-instruktor pokazuje pasażerowi podstawowe figury, objaśnia elementy lotu, prezentuje możliwości szybowca. Ich koszt zależy od rodzaju startu i czasu przebywania w powietrzu.
Dodam tylko z naszego doświadczenia z lotniska, że uczestnicy takich lotów zawsze wysiadają z kabiny szybowca w euforii - taki pierwszy lot zawsze jest fantastycznym uczuciem.
Jak zacząć latać szybowcem – wymogi formalne
Aby rozpocząć szkolenie szybowcowe, należy mieć ukończone 14 lat (niektóre aerokluby wymagają 16 lat), oczywiście nie ma górnego ograniczenia wieku. Niepełnoletni muszą mieć notarialną zgodę rodziców lub opiekunów.
Kolejnym wymogiem jest pozytywne przejście badań lotniczych, które można wykonać w jednym z kilku ośrodków medycyny lotniczej w kraju (Warszawa, Wrocław) – takie badania są kompleksowe, trwają 1-2 dni i kończą się wydaniem orzeczenia lekarskiego. Badania można też wykonać we własnym zakresie, a z ich wynikami wówczas udajemy się do lekarza orzecznika uprawnionego do wykonywania badań lotniczo-lekarskich i wydawania orzeczeń. Aktualną listę lekarzy orzeczników znajdziemy na stronie Urzędu Lotnictwa Cywilnego (www.ulc.gov.pl/pl/personel-lotniczy/medycyna-lotnicza/lekarze-orzecznicy).
Do lotów szybowcem konieczne są badania II klasy. Mimo, że brzmi to dość groźnie, badania nie są straszne, sprawdzany jest wzrok, układ krążenia, sprawność psycho-fizyczna i ogólny stan zdrowia. Uprzedzę pytania – okularnicy też mogą latać. Ale… wszystko się może zdarzyć, więc za wykonanie badań warto zabrać się przed rozpoczęciem kursu, tak by w razie negatywnej decyzji lekarskiej nie ponosić dodatkowych kosztów.
Gdzie się szkolić?
W Polsce szkoleniem podstawowe prowadzą przede wszystkim aerokluby, dysponujące z reguły pełnym zapleczem szkoleniowo dydaktycznym – gronem instruktorów i wykładowców, salą wykładową oraz oczywiście szybowcami i lotniskiem. Oprócz tego coraz więcej mamy prywatnych firm, także zajmujących się szkoleniem szybowcowym. Poziom tych wszystkich ośrodków jest zróżnicowany, zatem aby coś wybrać i nie narazić się na zawód, warto wcześniej zrobić rozeznanie, choćby pytając o konkretne miejsca w mediach społecznościowych (tu polecam grupę "Szybownicy" na Facebooku) oraz na forach tematycznych (np. Forum.Szybowce.com). Czasem lepiej będzie wybrać ośrodek dalej, niż na najbliższym domu lotnisku…
Kurs teoretyczny
Zanim wystartujemy do pierwszego lotu, musimy przejść kurs teoretyczny. Z reguły jest to kurs stacjonarny, podczas którego wpajane są zasady bezpieczeństwa, prawo lotnicze, wiedza o planowaniu lotu i o szybowcu, podstawy meteorologii, nawigacji, łączności i innych zagadnień związanych z lataniem. Z założenia absolwent takiego kursu powinien posiąść wiedzę, która pozwoliłaby mu zdać egzamin państwowy na licencję pilota szybowcowego. Taki kurs trwa z reguły ok. 50-60 h (w zależności od ośrodka).
Coraz popularniejsze staje się szkolenie e-learningowe, preferowane zwłaszcza w mniejszych ośrodkach. Jest ono znacznie tańsze, ale nie zawsze jest skuteczne, może się zdarzyć, że wiedza zdobyta w ten sposób wymagać będzie uzupełnienia przez wykładowcę lub instruktora.
Kurs praktyczny - szkolenie podstawowe
Teoria za nami – czas na latanie. W Polsce szkolenia z reguły odbywają się na dwóch typach szybowców – SZD-9E „Bocian” oraz SZD-51 „Puchacz”. To dwumiejscowe szybowce szkolne, o całkiem niezłych osiągach, a jednocześnie przyjazne kursantom. Szybowiec „Bocian” swego czasu – jeszcze jako szybowiec wyczynowy – zdobył aż 29 rekordów świata, stając się tym samym mistrzem świata pod względem liczby międzynarodowych rekordów, uzyskanych przez jeden typ szybowca!
W zależności od pogody takie szkolenie w formie kursu stacjonarnego (np. w ośrodku aerokulubu, razem z zakwaterowaniem) trwa 2, czasem 3 tygodnie. Alternatywną formą szkolenia praktycznego są kursy weekendowe i poranno-wieczorowe, dla kursantów dojeżdżających ze swoich domów, dotyczy to ośrodków położonych przy większych miastach. W tej formie latanie może trwać nawet 6 tygodni.
Podczas kursu podstawowego konieczne jest odbycie kilkudziesięciu lotów (min. 40) oraz spędzenie w powietrzu min. 4 godzin. Loty są wykonywane ze spadochronem.
Starty odbywają się z wyciągarki lub z holu za samolotem, a na szybowiskach położonych w górach, oprócz wyciągarki i holu, także grawitacyjnie (szybowiec zjeżdża z góry i wznosi się w powietrze) albo z gumowych lin - szybowiec wówczas jest "wystrzeliwany" w powietrze jak z procy. W ostatnich latach popularny stał się też „auto-hol” czyli start z holu za samochodem pędzącym po płycie lotniska (to na nizinach, np. lotnisko w Borsku na Kaszubach).
Loty odbywają się z instruktorem, w ich trakcie kursant uczy się startować, lądować, wykonywać lot po kręgu nadlotniskowym oraz wychodzenia z sytuacji awaryjnej – korkociągu, przepadnięcia, zerwania liny holowniczej, awarii wyciągarki podczas startu.
Po zakończeniu lotów szkoleniowych przychodzi czas na egzamin praktyczny (minimum 2 loty z egzaminatorem), po nim zaś przychodzi pora na „laszowanie”, czyli 5 lotów samodzielnych. Końcowym akcentem tego szkolenia jest drugie laszowanie, czyli symboliczne pasowanie na pilota, wiążące się z laniem po wypiętej dolnej części pleców – zaszczytu tego dokonują zwykle instruktorzy.
Kursy praktyczne odbywają się zwykle w okresie od wiosny do jesieni. Z uwagi na spokojne powietrze loty szkoleniowy są prowadzone z reguły wcześnie rano lub wieczorem, zatem warto mieć zawsze ze sobą kurtkę chroniącą przed wiatrem, także przed deszczem - wprawdzie podczas deszczu nie latamy, ale niepogoda zawsze może zaskoczyć na lotnisku. Bardzo ważna jest czapka z daszkiem, chroniąca oczy od słońca. Warto też mieć okulary przeciwsłoneczne.
CZYTAJ TAKŻE:
Dalsze szkolenie szybowcowe - szkolenie do licencji pilota
Po szybowcowym kursie podstawowym jesteśmy już samodzielnymi pilotami, otrzymujemy III klasę szybowcową, która upoważnia do samodzielnych lotów i kontynuowania szkolenia do licencji pilota szybowcowego. Tu pilot uczy się latania na termice, ćwiczy celność lądowania i doskonali swoje umiejętności, biorąc np. udział w zawodach szybowcowych.
Aby przystąpić do egzaminu państwowego pilot musi spędzić w powietrzu minimum 15 godzin oraz wykonać przelot o długości 100 - z instruktorem lub 50 km samodzielnie. Egzamin państwowy odbywa się w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego w Warszawie. Po jego zdaniu jesteśmy wreszcie prawdziwym, licencjonowanym pilotem.
Szkolenie szybowcowe - jakie koszty?
Latanie szybowcem nie jest tanim sportem, wiąże się to z m.in. kosztami sprzętu, obsługi lotniska, także kosztem pracy instruktorów. Koszty szkoleń są też nieco zróżnicowane w zależności od ośrodka szkoleniowego dość zróżnicowane, inne są w ośrodkach znajdujących się z dala od centrów lotniczych i dużych lotnisk, inne w ośrodkach położonych przy dużych aglomeracjach. Kolejną różnicę w kosztach powoduje wybór formy szkolenia, tańszą jest e-learning, droższą - kurs stacjonarny. I ostatnią - rodzaj startów (tańszy z wyciągarki, droższy z holu). Tak czy inaczej rozpoczynając szkolenie należy się liczyć z wydaniem niemałych pieniędzy.
Poniżej znajdziecie szacunkowe koszty poszczególnych etapów naszej przygody z lataniem.
- Lot zapoznawczy szybowcem - od 200 do 500 zł
- Kurs podstawowy teoretyczny - 800-1000 zł
- Kurs podstawowy - szkolenie praktyczne - 3700 - 7000 zł
- Szkolenie do licencji pilota - tu liczą się koszty każdego startu (50 - 150 zł), opłaty za czas spędzony w powietrzu (2-3 zł/min.), opłata za nadzór instruktora (ok. 2 zł/min.)
- Opłata za egzaminy w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego i wydanie licencji - ok. 300 zł
- Opłata za badania lotnicze ok. 1000 zł
- Ubezpieczenie - na szkoleniu podstawowym z reguły jest w cenie kursu, na szkoleniu do licencji wykupujemy we własnym zakresie, zwykle jest to 100-300 zł/rok.
Mimo, że kwoty te brzmią bardzo poważnie, należy pamiętać, że rozkładają się one w czasie - kompletne szkolenie trwa z reguły ok. 1-1,5 roku, a często nawet dłużej. Jedynym reżimem czasowym jest wymóg ukończenia drugiego etapu szkolenia i zdania egzaminu na licencję pilota w 1 rok od ukończenia szkolenia podstawowego - ew. opóźnienie wiąże się z dodatkowymi formalnościami (i kosztami).
Gdzie latać? Polecane lotniska
W Polsce mamy kilkadziesiąt lotnisk, na których można uprawiać sport szybowcowy. Ich pełna lista znajduje się na stronie www.szybowce.com, tu chciałbym przedstawić kilka ośrodków lotniczych wartych polecenia. To lotniska, z których latanie jest zawsze udane.
- Lotnisko Aeroklubu Nadwiślańskiego w Lisich Kątach koło Grudziądza (lisie.pl) - lotnisko, które wybudowano w czasie wojny dla Luftwaffe, doskonale zorganizowane, z dobrym zapleczem - jest hotelik i stołówka dla pilotów oraz kemping. Miejsce z dużą tradycją szkoleniową, polecam zwłaszcza na szkolenie.
- Akademicki Ośrodek Szybowcowy w Bezmiechowej (aos-bezmiechowa.pl) - lotnisko szybowcowe w Górach Słonnych, powstałe jeszcze przed wojną. To stąd w roku 1938 Tadeusz Góra wystartował do rekordowego przelotu aż pod Wilno (577 km). Latając w Bezmiechowej będziemy mieli okazję polatać nad Bieszczadami.
- Lotnisko Aeroklubu w Nowym Targu (aeroklub.nowytarg.pl) - latanie nad Tatrami!
- Górska Szkoła Szybowcowa "Żar" AP (glidezar.com) - tu można się nauczyć latania i polatać nad Beskidem Śląskim, Żywieckim i Małym.
- Lotnisko Aeroklubu Gdańskiego w Pruszczu Gdańskim (aeroklub.gda.pl) - dobre szkolenie i latanie nad Żuławami Wiślanymi, tuż nad morzem. Lotnisko jest współdzielone z wojskiem, stacjonuje tu 49 Baza Lotnicza, w tym śmigłowce Mi-24 i Mi-2.
- Lotnisko w Borsku koło Wdzydz (borsklotnisko.pl) - dawne lotnisko wojskowe na Kaszubach, obecnie w rękach pasjonatów latania. Starty z autoholu, widoki fantastyczne.
Na zakończenie
Gorąco zachęcam do latania szybowcem. To fantastyczna przygoda, która da wiele radości każdemu miłośnikowi skrzydeł. Na potwierdzenie tych słów proponuję krótki seans filmu o szybowcach, który powstał na moim macierzystym lotnisku Aeroklubu Nadwiślańskiego w Lisich Kątach:
Pisane podczas szkolenia szybowcowego
w Lisich Kątach
